این روبات واقعاً احساس دارد | اولین ماشین مجهز به حافظه عاطفی

همشهری آنلاین – یکتا فراهانی: سال‌ها بود انسان‌ها روبات‌هایی می‌ساختند که شبیه انسان‌ها حرکت کنند، حرف بزنند و کارهای پیچیده انجام دهند. اما یک جزء همیشه غایب بود: «احساس». حالا گروهی از پژوهشگران برجسته در اروپا و ژاپن، نخستین روبات مجهز به حافظه عاطفی را معرفی کرده‌اند؛ ماشینی که نه‌تنها اطلاعات را پردازش می‌کند، بلکه می‌تواند واکنش‌های احساسی نشان دهد، تجربه‌های گذشته را به یاد آورد و حتی بر اساس آن تصمیم‌گیری کند.

حس شادی، غم، ترس یا اشتیاق

پیشرفت جدید نگاه دانشمندان را به دنیای روبات‌ها تغییر داده و پرسش‌های تازه‌ای در مورد آینده روابط انسان و ماشین به وجود آورده است. آیا ممکن است در سال‌های آینده با روبات‌هایی روبه‌رو شویم که شادی، غم، ترس یا اشتیاق را بازتاب دهند؟ آیا مرز میان انسان و فناوری در حال محوشدن است؟ این اختراع تازه، آغاز یک مسیر کاملاً متفاوت در تاریخ تکنولوژی به نظر می‌رسد.

شبیه‌سازی احساسات یا تجربه آن‌ها؟

روبات‌های قدیمی تنها می‌توانستند احساسات را تقلید کنند؛ مثلاً لبخند بزنند یا غمگین به نظر برسند، بدون اینکه معنای واقعی آن را درک کنند. اما سیستم جدید بر پایه یک مدل هوش مصنوعی ساخته شده که می‌تواند «تأثیر احساسی هر اتفاق» را در حافظه خود ذخیره کند.

این فناوری باعث می‌شود روبات از تجربه‌های گذشته یاد بگیرد، درست مانند یک کودک. اگر برخوردی سرد و بی‌محبت با او شود، آن را ثبت می‌کند. اگر مورد تشویق قرار گیرد، واکنش مثبت بیشتری نشان می‌دهد.

ثبت حافظه عاطفی و اثر احساسی

محققان از ترکیب الگوریتم‌های یادگیری عمیق، شبکه‌های عصبی و مدل‌سازی رفتاری استفاده کرده‌اند. روبات می‌تواند حالت چهره، لحن صدا، سرعت حرکت و حتی فاصله افراد را تحلیل کند و از آن‌ها یک «اثر احساسی» بسازد. این حافظه باعث می‌شود در برخوردهای بعدی با افراد، واکنش متفاوتی نشان دهد؛ درست مانند انسان.

از مراقبت سالمندان تا آموزش کودکان

دانشمندان می‌گویند روبات‌های احساسی می‌توانند نقش مهمی در آینده داشته باشند: کمک به سالمندان تنها، همراهی کودکان مبتلا به اختلالات ارتباطی مربی‌های رباتیک در مدارس پشتیبانی روحی برای افراد دارای استرس دستیارهای خانگی با تعامل انسانی‌تر در واقع، قرار است این روبات‌ها به‌گونه‌ای ظاهر شوند که افراد احساس کنند با یک موجود زنده صحبت می‌کنند.

بیشتر بخوانید :

• انسان و ماشین: رویکرد جدید به هوش مصنوعی

• شروع به کار نخستین روبات مهماندار در هواپیما

نگرانی‌ها و چالش‌های اخلاقی

اما این پیشرفت، نظرات متفاوتی هم ایجاد کرده است. بعضی متخصصان هشدار می‌دهند که ایجاد احساسات در ماشین‌ها می‌تواند وابستگی عاطفی خطرناک در کاربران ایجاد کند. همچنین بحث‌هایی درباره حقوق روبات‌ها و نحوه رفتار انسان با آن‌ها مطرح شده است

این نگرانی‌ها نشان می‌دهد برای استفاده گسترده از این فناوری، باید قوانین و استانداردهای دقیق‌تری ایجاد شود.

آینده‌ای متفاوت

اگرچه این روبات‌ها هنوز در مرحله آزمایش قرار دارند، اما کارشناسان معتقدند طی پنج سال آینده، نمونه‌های اولیه وارد بازار خواهد شد.این اختراع شاید آغاز راه باشد، اما مسیر آینده را روشن کرده: آینده‌ای که در آن روبات‌ها نه فقط ابزار، بلکه «همراه» ما خواهند بود.