بحران نوبت‌گیری کی حل می‌شود؟ | پای شکایت از پزشکی که زیرمیزی می‌گیرد، بایستید به شدت برخورد می‌کنیم

همشهری آنلاین – مریم سرخوش:‌ «انتظار طولانی» برای دریافت نوبت یکی از اصلی‌ترین مشکلات بیماران در مراکز درمانی دولتی است و تأثیر منفی بر کیفیت خدمات و رضایت بیماران داشته است. این در حالی است که بیمارستان‌های دولتی هم طی سال‌های اخیر به دلایلی از جمله افزایش هزینه‌های درمانی با آمار بالاتری از مراجعات مردمی مواجه شده‌اند. اجرای نوبت‌دهی تلفنی و در ادامه الکترونیکی هم در راستای کاهش زمان انتظار رقم خورد اما به دلیل ضعف اطلاع‌رسانی، عادت مراجعه حضوری بیماران و زیرساخت‌های ناکافی چندان کارآمد نبود.

همین چند روز پیش هم فیلمی از معطلی مراجعان در بیمارستان‌ میلاد تهران منتشر شد که نشان می‌داد خانواده‌ها یک هفته تا یک ماه معطل دریافت نوبت یک متخصص می‌شوند و نگرانی جدی از تشدید بیماری دارند. نوبت‌هایی که برای بخش آزمایشگاهی، ام‌آرآی، ‌ تصویربرداری و … بدتر است و گاهی به سه تا ۶ ماه هم می‌رسد.

مجید البرزی، معاون درمان بیمارستان میلاد پیشتر درباره معطلی‌های بیماران گفته بود «ظرفیت پذیرش بیماران نسبت به ظرفیت بیمارستان تناسبی ندارد. در بخش درمانگاه‌های تخصصی و فوق تخصصی، روزانه ۵۵۰۰ تا ۶ هزار مراجعه وجود دارد اما ظرفیت بیمارستان حدود ۳ هزار تا ۳۵۰۰ نفر است.» به تاکید البرزی با اجرای طرح نظام ارجاع که کارهای زیرساختی و مقدماتی انجام شده و احتمالا از دی ماه در این بیمارستان آغاز می‌شود معطلی بیماران کمتر خواهد شد.

سیدسجاد رضوی، معاون درمان وزارت بهداشت هم تحقق طرح پزشکی خانواده و نظام ارجاع را راهکار موثر این مساله عنوان می‌کند و در حاشیه هفدهمین کنگره اتستریولوژی و مراقبت‌های ویژه و درد به همشهری می‌گوید: جلسه پزشکی خانواده با حضور رئیس‌جمهوری برگزار و آخرین گزارش‌ها و بررسی‌ها از شهرهایی که به شکل آزمایشی این طرح در آنها اغاز شده، از سوی وزارت بهداشت ارائه شد.

تشویق بیماران در نظام ارجاع

رضوی درباره راهکارهای کاهش رنج بیماران در دریافت نوبت می‌گوید: پیشتر طرح پزشکی خانواده در روستاها انجام شده است. اما این افراد در سطح ۲ و ۳ که ارجاع می‌شدند معطلی داشتند. در اجرای جدید طرح پزشکی خانواده این مساله برطرف خواهد شد و نوبت‌گیری هم برای آنها انجام می‌شود تا مستقیم به پزشک متخصص یا خدمات آزمایشگاهی و بستری دسترسی داشته باشند. بیماران در دریافت این خدمات از مسیر ارجاع هیچ پرداختی نخواهند داشت. در خدمات سرپایی هم اکنون سهم بیماران در بخش دولتی چیزی حدود ۳۰ درصد است و این هزینه ۵۰ درصد کاهش خواهد یافت.

به گفته این مسئول این طرح تشویق بیماران برای دریافت خدمات از نظام ارجاع است.

معطلی‌ها کمتر می‌شود

معاون درمان درباره اثربخشی این طرح در کاهش معطلی‌های مردم برای دریافت نوبت متخصص هم بیان می‌کند: «اولین نکته مهم تعریف از نوبت‌دهی است. اگر طرح پزشکی خانواده تقویت شود، بسیاری از مراجعات مستقیم به مراکز درمانی ضرورتی ندارد و کاهش پیدا می‌کند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۳۰ تا ۴۰ درصد نوبت‌دهی‌ها درباره برخی متخصصان و فوق‌تخصص‌ها ضرورتی ندارند و پزشکان خانواده به راحتی می‌توانند خدمات لازم را ارائه کنند. اگر ارجاع کمتر شود، دیگر شاهد این شلوغی‌ها هم نخواهیم بود. این که هر بیماری برای هر مساله‌ای به بیمارستان‌هایی که کار تخصصی انجام می‌دهند، مراجعه کنند، قطعا معطلی‌ها ادامه خواهد داشت.

به گفته رضوی در حال حاضر بیماران بدون مراجعه به پزشک خانواده، مستقیم به سطح دو و پزشک متخصص مراجعه کنند که مورد تایید نیست و باعث نارضایتی خودشان هم می‌شود.

زیرمیزی زیبنده جامعه پزشکی نیست

معاون وزیر بهداشت درباره پدیده زیرمیزی که درباره پزشکان مطرح می‌شود هم بیان کرد: زیرمیزی زیبنده جامعه پزشکی ما نیست اما پرونده‌ای که شاکی داشته باشد را در کمیسیون ماده ۱۱ و تعزیرات به شدت برخورد می‌کنیم. اگر گزارش مردمی یا از سامانه ۱۹۰ داشته قطعا گذشت نخواهیم کرد. مساله اینجاست که این یک پدیده اقتصادی است و نباید انتظار داشت که فقط وزارت بهداشت در آن دخیل باشد. خودتان پیگیری کنید که در تمام دنیا چه کسانی با پدیده زیرمیزی و دریافتی خارج از عرف برخورد می‌کند؟

او ادامه داد: کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم کمیته‌ را تشکیل داده و علل دریافت زیرمیزی را بررسی می‌کنند. قطعا باید این علت‌ها را از بین ببریم و اگر قرار به برخورد باشد، باید قوانین به روز داشته باشد. چون گاهی اوقات قوانین ما در بحث زیرمیزی بازدارنده نیستند.

رضوی در پاسخ به سوال خبرنگاری که یکی از بستگانش مجبور به پرداخت حدود ۱۲۰۰ دلار زیرمیزی به یک پزشک شده است، عنوان کرد: بگویید این فرد شکایت مستندش را به ما ارائه کند. من همین‌جا قول می‌دهم که برخورد لازم صورت بگیرد. اما به شرطی که پای شکایتش از آن پزشک بایستد! همه می‌دانند که گروه خاصی و بسیار کمی از پزشکان این کار انجام می‌دهند و به شرطی که شاکی وجود داشته باشد، ما برخورد لازم را انجام خواهیم داد.

کمبود جدی دارو و تجهیزات بیهوشی نداریم

رضوی در هفدهمین کنگره اتستریولوژی و مراقبت‌های ویژه و درد که با حضور وزیر بهداشت برگزار شد هم عنوان کرد: حضور وزیر بهداشت در این برنامه نشان می‌دهد که حوزه بیهوشی و مراقبت‌های ویژه برای وزارت بهداشت اهمیت ویژه دارد. جامعه بیهوشی بارها ثابت کرده که در میدان خدمت، از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کند. کار تیمی متخصصان بیهوشی، پرستاران و کارشناسان در سخت‌ترین شرایط مثال‌زدنی است. بیهوشی یکی از ارکان پایداری نظام سلامت است و حضور فعال متخصصان در بحران‌ها از دوران کرونا تا جنگ اخیر، این واقعیت را نشان داد.

به گفته رضوی در حوزه بیهوشی، تجهیزات پزشکی و داروهایی که در فرآیند درمان بیماران استفاده می‌شود، به‌واسطه تولیدات داخلی و تلاش‌های مستمر زنجیره تأمین، کمبود جدی نداریم.

او به دشواری تأمین تجهیزات سرمایه‌ای برای مراکز درمانی هم اشاره کرد و گفت: با وجود تغییرات ارزی، با تلاش همه‌جانبه معاونت‌ها و سازمان غذا و دارو، شبانه‌روزی کار می‌کنیم تا این اختلاف قیمت به مردم منتقل نشود. تمام تلاش ما این است که مشکلات مالی، صنفی و اقتصادی را به مردم منتقل نکنیم. بیماران بر گردن ما حق دارند و هر کاری برای آنان کنیم کم است.

رضوی تاکید کرد: در تجربه جنگ ۱۲روزه در هیچ مرکز درمانی توقف خدمات بیهوشی رخ نداد. تیم‌های بیهوشی، پرستاران و متخصصان با وجود مشکلات، به‌صورت منسجم در کنار مردم ماندند. همین مسئولیت‌پذیری، مایه افتخار نظام سلامت است.

هشدار کمبود متخصص

معاون درمان با هشدار نسبت به احتمال کمبود متخصص در آینده گفت: اگر امروز رشته‌های پزشکی، از جمله بیهوشی، داخلی، اطفال، اورژانس، عفونی و زنان تقویت نشوند، در سال‌های آینده با کمبود متخصص مواجه خواهیم شد.

این مسئول البته از برنامه‌ریزی‌های مشترک معاونت‌های درمان، آموزش و کمیسیون بهداشت و درمان مجلس خبر داد و افزود: یکی از برنامه‌های اصلی ما حفظ صندلی‌های تخصصی و ترغیب نیروهای جوان برای ورود به رشته‌های کلیدی است.

رضوی با اشاره به انتقادهای مطرح‌شده در فضای مجازی درباره عدالت در تعرفه‌ها و سیاست‌های درمانی گفت: انتقادات را به‌حق می‌دانیم و از آن استقبال می‌کنیم. ما خود را موظف می‌ دانیم که عدالت بین‌ رشته‌ای را اجرا کنیم. این دولت با شعار عدالت روی کار آمده و موظف به اجرای آن است.

او با تأکید بر وظیفه شورایعالی بیمه و انجمن‌ها برای اصلاح تعرفه‌ها بیان کرد: امیدواریم در سال جاری با همراهی وزیر، رشته‌های محروم و کمتر دیده‌شده را تقویت کنیم تا فاصله تعرفه‌ها با واقعیت درمان کاهش یابد.