رادارگریزی بدون پنهان‌کاری کامل نیست

محمدحسین صالحی، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: یکی از بخش‌های مهم در فناوری رادارگریزی، پنهان‌کاری حرارتی، صوتی و ظاهری است، در حالی که کاهش سطح مقطع راداری و مواد جاذب امواج (RAM) بخش عمده‌ای از شناسایی توسط رادار را مختل می‌کنند، دشمن از روش‌های دیگری همچون حسگرهای حرارتی، امواج مادون قرمز، و تشخیص صوتی نیز برای شناسایی هواپیماها استفاده می‌کند، برای مقابله با این تهدیدها، مهندسان هوافضا تکنیک‌های پیشرفته‌ای را توسعه داده‌اند تا هواپیما در چند طیف مختلف قابل شناسایی نباشد.

وی افزود: حسگرهای مادون قرمز، دمای اجسام را تشخیص می‌دهند و از آن برای پیدا کردن هواپیماها استفاده می‌کنند، موتور هواپیماها و جریان گازهای خروجی از توربین‌ها، منابع اصلی حرارت هستند که می‌توانند توسط دشمن دیده شوند، در هواپیماهای رادارگریز، برای کاهش رد حرارتی، گازهای خروجی موتور پیش از انتشار در هوا خنک می‌شوند. به این ترتیب دمای آن‌ها به حداقل می‌رسد و رد حرارتی تولید شده کمتر توسط حسگرهای مادون قرمز قابل شناسایی است. علاوه بر موتور، سطوح بدنه و بال‌ها نیز به گونه‌ای طراحی و پوشش داده می‌شوند که بازتاب حرارتی را کاهش دهند.

کارشناس هوافضا گفت: هواپیماهای سنتی با تولید صداهای زیاد، امکان شناسایی توسط سنسورهای صوتی یا آنتن‌های زمینی را فراهم می‌کنند، در هواپیماهای استیلت، موتور و توربین‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که کمترین صدا را تولید کنند. برای نمونه، دهانه موتور، فن‌ها و مسیر جریان هوا به گونه‌ای مهندسی شده‌اند که سروصدای توربین کاهش پیدا کند. حتی هواپیماهای مافوق صوت با تکنیک‌های کاهش نویز و جریان هوا، میزان انتشار صوت را به حداقل می‌رسانند تا دشمن نتواند آن‌ها را از طریق امواج صوتی ردیابی کند.

صالحی بیان کرد: ظاهر هواپیما و رنگ بدنه نقش مهمی در کاهش شناسایی بصری دارند. جنگنده‌ها و بمب‌افکن‌های رادارگریز به‌طورمعمول با رنگ‌های مات و تیره، همچون خاکستری یا سیاه، رنگ‌آمیزی می‌شوند تا با محیط اطراف هماهنگ شوند و دید بصری دشمن کاهش یابد. این رنگ‌ها علاوه بر استتار در شب، بازتاب نور را نیز کاهش می‌دهند. همچنین شکل بدنه و بال‌ها طوری طراحی شده‌اند که سایه‌ها و بازتاب‌های نور به حداقل برسند.

وی افزود: هواپیماهای رادارگریز برای کاهش شناسایی از برجستگی‌ها و رادارهای فعال در بدنه استفاده نمی‌کنند، به جای ارسال امواج راداری به محیط، آن‌ها اطلاعات را از رادارهای غیرفعال دشمن دریافت می‌کند، این روش موجب می‌شود هواپیما بدون ارسال سیگنال، موقعیت دشمن را شناسایی کند و در عین حال از دید دشمن پنهان بماند.

کارشناس هوافضا تاکید کرد: جنگنده‌های مدرن استیلت با ترکیب کاهش سطح مقطع راداری و استفاده از مواد جاذب امواج (RAM) و بهره‌گیری از حسگرهای حرارتی، رادارهای لیزری و ماهواره‌ها، قادر به جمع‌آوری اطلاعات محیطی هستند. این سیستم‌ها به هواپیما اجازه می‌دهند مأموریت‌های خود را با کمترین احتمال شناسایی و بیشترین ایمنی انجام دهد. پنهان‌کاری حرارتی، صوتی و ظاهری، با کاهش رد حرارتی موتور و بدنه، کم‌صدا کردن توربین‌ها و طراحی بدنه و بال‌ها برای کاهش بازتاب نور، مکمل تکنیک‌های رادارگریزی محسوب می‌شود. این اقدامات موجب افزایش قابلیت بقا در نبردها، کاهش احتمال شناسایی توسط حسگرهای مختلف و امکان انجام حملات غافلگیرانه و دقیق می‌شوند و در نهایت، هواپیما را به ابزاری پیشرفته و برتری‌بخش در میدان نبرد تبدیل می‌کنند.