منظور از لعن های پایانی زیارت عاشورا چه کسانی هستند؟

به گزارش خبرنگار مهر، زیارت امام حسین علیه السلام چه به صورت حضوری و با حضور در سرزمین کربلا و چه از راه دور و با خواندن زیارتنامه، دارای جایگاهی رفیع و پاداشی عظیم در فرهنگ شیعی است. این عمل، تنها یک دیدار معمولی نیست؛ بلکه تجدید عهد با آرمان‌های خونین کربلا، احیای یاد شهیدان و پیوند زدن روح سالک با قیام ابدی حسین بن علی علیه‌السلام است.

اما زیارت عاشورا تنها مختص آنان که توان سفر به کربلا را دارند نیست. در کتاب‌های معتبر زیارات، متن کامل و ارزشمندی از امام باقر علیه‌السلام برای زیارت از دور در روز عاشورا نقل شده است که ایشان آن را به «علقمه بن محمد حضرمی» آموختند. این زیارتنامه، که به «زیارت عاشورا» مشهور شد، خود گنجینه‌ای از معارف، سلام‌ها، لعن بر دشمنان و دعاهاست. خواندن آن از هر نقطه‌ی جهان، انسان را به مضجع شریف سیدالشهدا پیوند می‌زند و ثواب و فضیلت حضور را برای او به ارمغان می‌آورد. در این زیارت، زائر با قلب خود به کربلا می‌رود، با امام خویش نجوا می‌کند، بر یزیدیان زمان لعن می‌فرستد و عهد خویش با مکتب حسینی را تجدید می‌کند.

بنابراین، زیارت عاشورا – اعم از حقیقی یا حُکمی – یک موضع‌گیری است. این عمل، پاسخی است به ندای «هَلْ مِنْ نَاصِرٍ یَنْصُرُنِی» و اعلام حضور در لشکر همیشه‌بیدار امام زمان است. در روز عاشورا، هر شیعه‌ای با این زیارت، خود را در محضر امام حسین علیه‌السلام می‌یابد، برای شهادت او می‌گرید، بر قاتلانش نفرین می‌فرستد و با او بر محور توحید و عدالت بیعت می‌کند. این همان روح زنده و جاوید کربلاست که هر سال در چنین روزی، در قلب‌های مشتاق تجلی می‌یابد و امت را از خواب غفلت بیدار می‌کند.

زیارت عاشورا، تنها یک متن مکتوب یا یک سفر جغرافیایی نیست؛ سفر روح به ملکوت پاکی و آزادگی است. حرکتی است که از دل برمی‌آید و تا آستانۀ عرش الهی و در کنار شهیدان راه حق بالا می‌رود. پس بر هر عاشق و پیرو راه اباعبدالله است که این موهبت بزرگ را در روز عاشورا دریابد و با تمام وجود، خود را به کاروان حسینی پیوند زند.

یکی از سوالات همیشگی کسانی که این زیارت را می‌خوانند این است که در فراز پایانی زیارت، منظور از افرادی که بی نام لعن شده‌اند چه کسانی هستند.

درباره موارد لعن در زیارت عاشورا، اختلاف اندکی میان آنچه در «کامل الزیارت» و «مصباح المتهجد» است مشاهده می‌شود. مفاتیح الجنان از مصباح المتهجد نقل کرده است: «اللهم اللعن الاول و الثانی و الثالث و الرابع» اما «در کامل الزیارات جعفر بن محمد بن قولویه، ص ۳۳۲، تحقیق جواد قیومی، چاپ نشر اسلامی آمده است: «ثم تقول مأه مره: اللهم خص انت اول ظالم ظلم آل نبیک باللعن ثم العن اعداء آل محمد من الاولین و الاخرین. اللهم العن یزید و اباه و العن عبید الله بن زیاد و آل مروان و بنی امیه قاطبه الی یوم القیامه».

سید بن طاووس بعد از ذکر این زیارت می‌نویسد: در مصباح الکبیر دو فصل آخر که صد بار تکرار می‌شوند، وجود ندارد.

‌پاسخ شیخ طوسی

در تاریخ آمده که وقتی دشمنان شیخ طوسی سعایت او را نزد خلیفه عباسی کردند، خلیفه منظور از این افراد را که در زیارت نقل شده در مصباح آمده، از شیخ پرسید.

شیخ طوسی جواب داد: اولی هابیل است که قابیل را به ناحق کشت.

دوم قیدار پی کننده شتر صالح است.

سوم قاتل یحیی بن زکریا است.

چهارم ابن ملجم قاتل علی بن ابی طالب (علیه السلام) است.

یزید و افراد نامبرده بعدی هم قاتلان امام حسین (علیه السلام) هستند.