اقبال از ماست و برای ماست!

محمد محمود هاشمی – ضمیمه اقبال روزنامه اطلاعات| سال‌ها تلاش نیاکان ما برای نگهداری و انتقال میراث فرهنگی ایران زمین آن‌چنان ارزشمند است که هرگونه سستی یا اهمال در حفظ این گنج گران‌بها خسرانی بزرگ به بار خواهد آورد. این میراث تاریخی مرزهای سیاسی ایران معاصر را درمی‌نوردد و از شبه قاره هند تا آناتولی و از آسیای میانه تا خلیج فارس را در بر می‌گیرد. خاطره‌ی زندگی مشترک انسان‌ها در این وسعت جغرافیایی تبدیل به فرهنگی با چنین گستره‌ای بزرگ شده و میراثی سترگ برای ما به جای نهاده است.

از این روی روزنامه اطلاعات رسالت خود می‌داند تا در زمینه‌ی کمک به استحکام هر چه بیشتر ایران فرهنگی، در جهت انتقال فرهنگ ایران به نسل امروز و نسل‌های آینده گام بردارد. بر همین اساس، گفتمان «فردای ایران» در روزنامه اطلاعات شکل گرفته است تا به این وسیله بتواند پیوند فرهنگی میان ایران و سایر جوامع حوزه‌ی ایران فرهنگی را استحکامی بیشتر بخشد و دریچه‌ای به روی فرهنگ غنی ایران باز کند. فرهنگی که بر اساس هویت دینی و ملی و تاریخ مشترک میان ایرانیان  و حوزه تمدنی آن شکل گرفته و تداوم یافته است.

اقبال لاهوری شاعر، فیلسوف و متفکر بزرگ مسلمان جایگاه والایی در تاریخ اندیشه و ادب فارسی و اردو دارد و به نوعی پیوند دهنده‌ی بزرگ دو ملت مسلمان ایران و پاکستان است. اقبال لاهوری یکی از مهمترین ارکان تداوم‌بخش هویت مسلمانان در قرن بیستم است. وی در عصری که اثبات‌گرایی بر عالم اندیشه سلطه داشت، توانست با تکیه بر عرفان و فلسفه‌ی اسلامی روحی تازه در کالبد تفکر اسلامی بدمد. اشعار او  نه تنها از مفاهیم عرفانی و فلسفی اسلامی سرشار است، بلکه نغمه‌ای روح‌بخش برای بیدار کردن مسلمانان از خواب گران غفلت و خمودگی است. وی با آثارش مسلمانان را به بازیابی هویت، عزت و کرامت انسانی‌شان فرامی‌خواند.

اقبال لاهوری پلی میان فرهنگ دو ملت ایران و پاکستان است. وی در قرن بیستم بخش زیادی از اشعارش را به زبان فارسی سرود و با استفاده از مفاهیم عرفانی، فلسفی و فرهنگی ایرانی در اشعارش، حامل بزرگ فرهنگ ایران به شبه قاره هند و به ویژه پاکستان شد. اندیشه‌ها و اشعار نغز اقبال هم در پاکستان الهام‌بخشِ جنبش‌های هویت‌جویانه و ‌آزادی‌بخش شد و هم پژواک اشعار و افکارش در ایران چنان انعکاس یافت که به عنصری مهم در بازگشت به خویشتن و احیای هویت ایرانی اسلامی ایرانیان مبدل شد.     

اقبال در اشعارش تمام مسلمانان جهان را مخاطب می‌سازد و از آنها می‌خواهد که در عصر تسلط ماشین و تمدن مدرن بر سیاست، اقتصاد و فرهنگ بشری به اصل خویش بازگردند و اسلام را اساس هویت خود قرار دهند و مواریث بزرگ فکری و فرهنگی اسلام را احیاء کنند و خود را از تسلط و استعمار غرب رهایی بخشند. به همین سبب نه تنها ایرانیان و برادران مسلمان پاکستانی، بلکه تمام مسلمان اقبال را از خود می‌دانند. در حقیقت، اقبال از ماست و برای ماست، برای هر مسلمانی که در این کره خاکی زندگی می‌کند. 

ویژه‌نامه‌ی «اقبال ما» طلیعه‌ای برای حرکت روزنامه اطلاعات در جهت تحقق گفتمان «فردای ایران» در بستر ایران فرهنگی است. امیدواریم که با تلاش برای نیل به این هدف، بتوانیم در راه ادای دین نسبت به میراث ایرانی اسلامی خویش گام برداریم و پلی برای پیوند میان همه‌ی انسان‌هایی شویم که به ایران فرهنگی تعلق دارند.