النینو در راه ایران/ اگر النینو ۲۰۲۶ شکل بگیرد، برای ایران چه معنیای دارد؟
تعدادی از پژوهشگران اقلیم شناس از وقوع پدیده النینو طی ماههای پیش رو خبر میدهند.
به گزارش خبرآنلاین،مطالعات بلندمدت روی دادههای بارش ایران (۱۹۵۱ تا ۲۰۱۷) نشان میدهد که در بسیاری از سالهای النینو، میانگین بارش سالانه در بخش بزرگی از ایران بالاتر از نرمال بوده است، بهخصوص در غرب، جنوبغرب و بخشهایی از جنوب کشور. النینو فقط «بارش بیشتر» نیست؛ بارشهای شدیدتر و متمرکزتر هم هست.
فارس در خبری نوشت: اساس تحلیلی که بن نول در صفحه خود در شبکه اجتماعی X منتشر کرده، یک تندباد غربی (Westerly Wind Burst) در بخش استوایی اقیانوس آرام شکل گرفته است؛ جایی که معمولاً بادهای تجاری از شرق به غرب میوزند.
این وارونگی موقت جهت باد میتواند امواج کلوین اقیانوسیِ رو به شرق ایجاد کند؛ امواجی که حجم زیادی از آب گرم را به سمت شرق اقیانوس آرام میبرند و یکی از ماشههای اصلی آغاز النینو محسوب میشوند.
گزارش تازه واشنگتنپست نیز همین رخداد را بهعنوان یکی از نخستین نشانههای احتمالی تغییر فاز سامانه ENSO (چرخه النینو–لانینا) در سال ۲۰۲۶ معرفی کرده و مینویسد که اگر این تندبادهای غربی ادامهدار شود، میتواند زمینه را برای گذار از لانینا فعلی به النینو فراهم کند.
برخی موسسات خصوصی پیشبینی اقلیم (مانند Climate Impact Company) سناریویی را مطرح کردهاند که در آن سال ۲۰۲۵ عمدتاً خنثی و ۲۰۲۶ همراه با النینو خواهد بود، اما خودشان نیز تأکید میکنند که میزان عدمقطعیت این سناریو بالاست.
اگر النینو ۲۰۲۶ شکل بگیرد، برای ایران چه معنیای دارد؟
تأکید مهم: آنچه در ادامه میآید سناریوی «در صورت شکلگیری النینو» است، نه یک پیشبینی قطعی. ENSO ذاتاً پرابهام است و دقت پیشبینی بعد از چند فصل پایین میآید.
مطالعات بلندمدت روی دادههای بارش ایران (۱۹۵۱ تا ۲۰۱۷) نشان میدهد که در بسیاری از سالهای النینو، میانگین بارش سالانه در بخش بزرگی از ایران بالاتر از نرمال بوده است، بهخصوص در غرب، جنوبغرب و بخشهایی از جنوب کشور.
یک پژوهش در مجله Climate (MDPI) نشان داده که در برخی الگوهای گذار ENSO، پاییز ایران (مهر، آبان، آذر) بهطور معناداری پربارشتر میشود؛ بهویژه روی نوار زاگرس و جنوبغرب.
مطالعه دیگری نیز تأیید کرده که در سالهای «النینو قوی»، احتمال وقوع بارشهای بالاتر از میانگین در ایران بیشتر است، اگرچه این رابطه در همه مناطق و همه فصلها یکسان نیست.
نتیجهی محتمل برای ایران در صورت النینوی ۲۰۲۶
غرب، جنوبغرب و شاید جنوب ایران (استانهایی مثل خوزستان، ایلام، لرستان، کرمانشاه، فارس، بوشهر) بیشترین شانس را برای فصلهای پربارشتر از حد معمول خواهند داشت.
در شمال و شمالشرق، پاسخ میتواند متفاوت و گاهی حتی خنثی یا کمی منفی باشد، بسته به نوع النینو و مسیر سامانههای بارشی.
النینو فقط «بارش بیشتر» نیست؛ بارشهای شدیدتر و متمرکزتر هم هست.
تحلیل «World Weather Attribution» درباره سیلابهای مرگبار افغانستان، پاکستان و شرق ایران در بهار اخیر نشان داد که النینو احتمال آن بارشهای حدی را تقریباً دو برابر کرده و شدت بارش در این منطقه طی ۴۰ سال گذشته حدود ۲۵ درصد افزایش یافته است.
۲۳۳۲۱۷
