با کشف نقش باکتری‌های دهان، راهی تازه برای درمان کولیت اولسراتیو

به گزارش خبرنگار ایمنا و به نقل از ساینس دیلی، پژوهشگران مرکز علوم پزشکی یکپارچه RIKEN در ژاپن سرانجام دلیل یک معمای قدیمی درباره بیماری‌های روده را پیدا کردند. برای سال‌ها مشخص نبود چرا دود یا مواد مرتبط با سیگار باعث می‌شود بیماری کولیت اولسراتیو (التهاب روده بزرگ) کمتر شود اما بیماری کرون بدتر شود.

مطالعه‌ای که در مجله Gut منتشر شده نشان می‌دهد که برخی ترکیبات تولیدشده در بدن سیگاری‌ها، همچون هیدروکینون، موجب می‌شوند باکتری‌هایی که به‌طورمعمول در دهان زندگی می‌کنند، مثل Streptococcus mitis، بتوانند در لایه مخاطی روده مستقر شوند و سیستم ایمنی بدن را فعال کنند، این پاسخ ایمنی التهاب کولیت را کاهش می‌دهد اما در بیماری کرون موجب بدتر شدن التهاب می‌شود.

بیماری‌های التهابی روده به‌طورمعمول به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند: کولیت اولسراتیو و کرون. هر دو بیماری می‌توانند موجب درد شکم، اسهال، خستگی و کاهش وزن شوند، اما علت و محل التهاب در آن‌ها متفاوت است. سال‌ها، پزشکان متوجه نبودند چرا همان عامل می‌تواند در یک بیماری مفید و در بیماری دیگر مضر باشد.

محققان با استفاده از داده‌های بیماران و آزمایش‌های موشی دریافتند در بیماران کولیت که در معرض این ترکیبات بودند، باکتری‌های دهان در لایه مخاط روده بزرگ رشد کردند. در افراد غیرسیگاری یا کسانی که سیگار را ترک کرده بودند، این اتفاق رخ نداد. به عبارت دیگر، این باکتری‌ها به‌طورمعمول از طریق بزاق وارد روده می‌شوند، اما ترکیبات خاصی در بدن این امکان را فراهم می‌کنند که آن‌ها در روده باقی بمانند و فعالیت مفید داشته باشند.

برای درک بهتر این موضوع، محققان ۱۰ سویه مختلف باکتری Streptococcus را از بزاق بیماران جدا کردند و به موش‌هایی که مدل کولیت یا کرون بودند، دادند. نتیجه نشان داد S. mitis توانست التهاب کولیت را کاهش دهد و همزمان التهاب کرون را بدتر کند.

علت این اثر متفاوت، فعالیت سلول‌های ایمنی نوع T کمکی ۱ (Th1) است، در کرون این سلول‌ها التهاب را شدیدتر می‌کنند، اما در کولیت با کنترل نوع دیگری از پاسخ ایمنی (Th2)، التهاب را کاهش می‌دهند. بنابراین اثر این باکتری‌ها به نوع بیماری و تعادل سیستم ایمنی بستگی دارد.

با توجه به خطرات سیگار، از جمله سرطان و بیماری‌های قلبی، استفاده از آن به عنوان درمان مناسب نیست. هیرُشی اونو، سرپرست تیم تحقیقاتی، می‌گوید «نتایج ما نشان می‌دهد که باکتری‌های دهان که وارد روده می‌شوند و پاسخ ایمنی ایجاد می‌کنند، کلید کاهش التهاب در کولیت هستند، درمان مستقیم با این باکتری‌ها یا استفاده از ترکیباتی مثل هیدروکینون می‌تواند اثرات مفید را بدون خطرات سیگار ایجاد کند.»

این کشف می‌تواند راه را برای درمان‌های جدید کولیت باز کند، پروبیوتیک‌ها یا ترکیبات هدفمند ممکن است اثر ضدالتهابی مشابه سیگار ایجاد کنند، بدون اینکه سلامت بیمار به خطر بیافتد. محققان معتقدند این روش می‌تواند جایگزین ایمنی برای درمان‌های فعلی باشد و تحولی در مدیریت بیماری‌های التهابی روده ایجاد کند.