برادری در جهان جدید چگونه ممکن است؟
شصت سال از بیانیه تاریخی نوسترا ائتاته گذشته است؛ بیانیه‌ای که افق تازه‌ای در روابط ادیان گشود و بشر را به احترام، فهم متقابل و همکاری فراخواند.
امروز جهان بیش از هر زمان دیگر به گفت‌وگو نیاز دارد، در حالی که شکاف‌ها و دشمنی‌ها عمیق‌تر شده است. من از سرزمینی می‌آیم که خاستگاه ادیان بزرگ بوده است؛ زرتشتی، یهودی، مسیحی و اسلامی. ایران، با وجود تلاطم‌های سیاسی و جنگ‌ها، همچنان سرزمین ایمان، رحمت و گفت‌وگو است.
در سال‌های اخیر شاهد جنگ‌هایی بودیم که متأسفانه نام دین در آن‌ها به‌کار رفت. تعارض اخیر میان ایران و اسرائیل، ورای ابعاد سیاسی و نظامی‌اش، پرسشی بنیادین را زنده کرده است:
آیا ادیان می‌توانند مانع خشونت شوند؟
آیا ایمان می‌تواند زمانی که سیاست از عقلانیت دور می‌شود، خرد را بازگرداند؟
پاسخ من روشن است: آری، اگر گفت‌وگوی ادیان به شکلی عملی، انسانی و زنده دنبال شود.
۱. انتقال گفت‌وگو از معابد به فضای مجازی
نسل امروز در جهان دیجیتال زندگی می‌کند، نه در معابد.
ادیان باید گفت‌وگو را به جایی ببرند که مردم در آن حضور دارند؛ یعنی فضای مجازی.
رسانه‌های اجتماعی و فناوری‌های نوین می‌توانند ابزارهای تازه‌ای برای فهم متقابل باشند.
در جهانی که نفرت به‌سرعت منتشر می‌شود، باید محبت نیز به همان سرعت منتشر شود.
۲. پاسخ به نیازهای واقعی انسان معاصر
انسان امروز گرفتار اضطراب، تنهایی و بی‌معنایی است، نه اختلافات الهیاتی.
ادیان باید زبان درد انسان را بیاموزند و از صلح در عصر آشفتگی، معنویت در دنیای بی‌رحم، و اخلاق در عصر فناوری سخن بگویند.
پیشنهاد من این است که ادیان مراکزی مشترک برای آموزش معنوی و سلامت روان بر پایه ارزش‌های مشترک ایمان و شفقت تأسیس کنند.
۳. بازسازی اعتماد جهانی از راه اقدام مشترک انسانی
ایمان باید در عملِ مهربانی دیده شود.
همکاری میان ادیان در خدمت به پناه‌جویان، فقرا، و حفاظت از محیط زیست، گویاتر از هر بیانیه‌ای است.
باید از سخن گفتن درباره خدا به کار کردن برای انسان گذر کنیم.
دوستان عزیز،
نوسترا ائتاته شصت سال پیش ما را به فهم متقابل فراخواند؛ اکنون زمان آن است که از فهم به همکاری برسیم.
در این مسیر، ایران با میراث معنوی عمیق خود می‌تواند نقشی ویژه ایفا کند.
من صمیمانه از انجمن سنت اجیدیو برای برگزاری این همایش مهم سپاسگزارم و از پاپ برای تلاش‌های صادقانه‌اش در گسترش صلح، محبت و گفت‌وگوی ادیان قدردانی می‌کنم.
رهبری معنوی او یادآور آن است که ایمانِ همراه با فروتنی هنوز می‌تواند زخم‌های بشریت را التیام بخشد.
باشد که این گردهمایی در رم، زیر نظر سنت اجیدیو و با دعای پاپ لئون چهاردهم گامی مؤثر به‌سوی جهانی باشد که در آن ایمان پل است نه دیوار و زبانِ عشق است نه ابزار نفرت. والسلام علیکم و رحمه‌الله.
* متن سخنرانی در سمینار گفتگویی سنت اجیدیو برادری جهانی و گفت‌وگوی میان‌دینی در جهان جدید
