ثبت جهانی باغستان قزوین در میراث کشاورزی | اعطای نشان به باغدار قزوینی
باغستان سنتی قزوین که سال ۱۴۰۲ در فهرست «میراث کشاورزی ارزشمند برای جهان» به ثبت رسید، قرار است امروز ۳۰ اکتبر (پنجشنبه ۸ آبان) نشان ثبت جهانی خود را دریافت کند.
به گزارش همشهری آنلاین، این اتفاق در مراسم دوسالانه جیاس رخ می‌دهد و قرار است طی این اجلاس نمایشگاهی برپا شود که با ارائه چیدمانی از عناصر باغستان و نمایش ویدئو و عکس و ارائه توضیحات، باغستان سنتی قزوین را به بالاترین مقام‌های فائو و حاضران از سراسر دنیا، از جمله ۲۱ سایت کشاورزی معرفی کند. یکی از باغداران باغستان سنتی قزوین به نمایندگی از جامعه محلی این نشان را دریافت خواهد کرد.
قزوین در احاطه باغستان
باغستان سنتی قزوین از باغ‌های ارزشمند در کشور محسوب می‌شود؛ باغستانی با پیشینه طولانی که یادآور قزوین قدیم است. یک فعال میراث فرهنگی در قزوین به همشهری می‌گوید: «شهر قزوین قدمتی حدود ۱۷۸۰ سال دارد و بنای آن به شاهپور اول در دوره ساسانی بازمی‌گردد. برخلاف بسیاری از شهرها که در کنار رودخانه‌ها و منابع آبی شکل گرفته‌اند، انگیزه اصلی تاسیس قزوین، ضرورت‌های نظامی بوده است به ویژه برای حفاظت از دشت‌های پهناور سرزمین غزنی در برابر حمله‌هایی چون حملات دیلمیان از شمال و شمالغرب.» محمدحسین سلیمانی عنوان می‌کند: «با توجه به محدودیت منابع آبی قزوین که شامل پنج رودخانه فصلی و میزان بارش نسبتا اندک آن، ساکنان قزوین از همان ابتدا با بهره‌گیری از فناوری‌هایی مانند قنات و آب‌انبار، نیاز آبی خود را تامین می‌کردند.»
او تاکید می‌کند: «در کنار این تدابیر، یک پهنه سبز گسترده پیرامون شهر شکل گرفت که به باغستان سنتی قزوین معروف شد. این باغستان از دوره ساسانی تا حدود صد سال پیش، شهر را در بر گرفته بود و قزوین به عنوان یک باغ‌شهر شناخته می‌شد. ناصرالدین شاه نیز در سفر خود به لندن به این ویژگی شهر اشاره کرده شاست.»
مانعی برای نفوذ ریزگردها و آلاینده‌ها
به گفته فعال میراث فرهنگی قزوین، وجود باغستان از چند جهت برای قزوین راهبردی است. محمدحسین سلیمانی ادامه می‌دهد: «نخست، نقش حفاظتی در برابر سیلاب‌های ناشی از بارش‌های بهاری؛ این باغ‌ها بستر آبی را جذب و از تبدیل آن به سیلاب مخرب جلوگیری می‌کردند. دوم، عملکرد زیست محیطی آن به عنوان ریه‌های تنفسی شهر؛ باغستان مانع نفوذ ریزگردها و آلاینده‌هایی می شد که از جنوب و شرق قزوین به سمت شهر حرکت می‌کردند. سوم، تامین معیشت بخش قابل توجهی از مردم؛ بسیاری از ساکنان باغدار بودند یا درآمدشان از محصولات باغی مانند انگور، پسته، بادام و سایر میوه‌ها تامین می‌شد.»
او عنوان می‌کند: «متاسفانه از دوره پهلوی اول، با توسعه شهری و احداث خیابان‌های جدید، بخش‌های مهمی از باغستان تخریب شد. در حال حاضر فقط دو بخش در غرب و جنوب شهر باقی مانده و بخش شرقی تقریبا از میان رفته است.»
موهبت محیط‌زیستی
باغستان سنتی قزوین همچنان یک موهبت زیست‌محیطی و فرهنگی برای شهر محسوب می‌شود. فعال میراث فرهنگی قزوین می‌گوید: «اگر این پهنه سبز در برابر آسیب‌های ناشی از مدیریت‌های شهری محافظت نشود، شهر با تهدیدات جدی مانند افزایش ریزگردها و بیابان زایی به ویژه در منطقه زهرا مواجه خواهد شد. باغستان توانسته تا امروز از بسیاری از این آسیب‌ها جلوگیری کند و در برابر سیلاب‌های پاییزی و بهاری نیز نقش موثری ایفا کند.»
محمدحسین سلیمانی اضافه می‌کند: «هر اقدامی که در راستای حفظ این میراث هزارساله، پایداری اشتغال وابسته به آن و نگهداری محیط زیست صورت گیرد، شایسته تقدیر و تحسین است. اگر این اقدامات منجر به حفظ هویت دیرینه باغستان سنتی شود، باید به تمامی فعالان و تلاشگران این عرصه دست مریزاد گفت.»
گردآوری: کلبه سرگرمی
شما چه نظری دارید؟ دیدگاه خود را در سایت کلبه سرگرمی بنویسید.
