جنجال بازیکن تیم زنان؛ پرچم استقلال در زمین پرسپولیس

به گزارش همشهری آنلاین، دیدار هفته هفتم لیگ برتر فوتبال زنان بین خاتون بم و پرسپولیس با برتری یک بر صفر به سود مدافع عنوان قهرمانی به پایان رسید. تک‌گل بازی را فاطمه گرائیلی به ثمر رساند؛ اما نه گل بلکه رفتار پس از آن بود که نام او را در مرکز حاشیه‌ها قرار داد. گرایلی پس از گلزنی پرچم استقلال را در ورزشگاه شهید کاظمی زمین اختصاصی پرسپولیس به اهتزاز درآورد و در گفت‌وگوی پس از مسابقه نیز با تأکید تیم میزبان را «پیروزی» خطاب کرد؛ اقدامی که موجی از واکنش‌ها در فضای رسانه‌ای و بین هواداران به‌دنبال داشت.

در ظاهر این اتفاق می‌توانست واکنشی لحظه‌ای یا شوخی احساسی تلقی شود اما در حقیقت نشانه‌ای از مسئله‌ای عمیق‌تر در بطن فوتبال زنان ایران بود؛ مسئله‌ای که از نبود آموزش کافی در زمینه رفتار حرفه‌ای و مدیریت هیجان ناشی می‌شود. فوتبال زنان در سال‌های اخیر از نظر ساختار، پوشش رسانه‌ای و سطح رقابت رشد محسوسی داشته ولی هنوز در لایه‌های رفتاری و فرهنگی با چالش‌های جدی روبه‌روست.

در فوتبال حرفه‌ای بازیکن در هر لحظه نماینده باشگاهی است که برای آن بازی می‌کند؛ پیراهن تیم نه فقط لباس بلکه مسئولیتی اجتماعی و نمادی از تعهد است. ابراز هواداری نسبت به تیم‌های دیگر به‌ویژه در قالب نماد رقیب آن هم در زمین رسمی مسابقه مرز میان هواداری شخصی و وظیفه حرفه‌ای را در هم می‌شکند. چنین رفتاری در فوتبال حرفه‌ای جهان اغلب با واکنش‌های انضباطی مواجه می‌شود زیرا اصل «احترام به رقابت» و «حفظ شأن باشگاه میزبان» در آن خدشه‌دار می‌شود.

از دید روان‌شناسی ورزشی حرکت فاطمه گرایلی نه نشانه‌ی جسارت بلکه نمود واکنشی هیجانی و بدون کنترل است. ورزشکار حرفه‌ای باید بتواند میان احساسات شخصی و نقش رسمی خود مرز بگذارد چرا که با از بین رفتن این مرز حتی موفق‌ترین بازیکنان نیز به چهره‌هایی بحث‌برانگیز تبدیل می‌شوند. در واقع کنترل هیجان و مدیریت رفتار بخشی از فرآیند حرفه‌ای شدن است نه مهارتی که صرفاً به ویژگی‌های شخصی محدود بماند.

باشگاه خاتون بم سال‌هاست به عنوان یکی از منظم‌ترین و موفق‌ترین تیم‌های فوتبال زنان شناخته می‌شود. تیمی که با ساختار مدیریتی قوی و ثبات فنی‌اش الگویی برای دیگر باشگاه‌ها به شمار می‌رود. از همین رو رفتار یکی از بازیکنانش در زمین حریف می‌تواند لطمه‌ای به وجهه باشگاه وارد کند و دستاوردهای فنی تیم را زیر سایه حاشیه‌ها ببرد. در چنین شرایطی رسانه‌ها و افکار عمومی به جای پرداختن به کیفیت بازی یا عملکرد تاکتیکی تیم به رفتار یک بازیکن تمرکز می‌کنند و مسیر توجه از «پیشرفت فوتبال زنان» به «حاشیه‌های رفتاری» منحرف می‌شود.

فوتبال زنان هنوز در مسیر تثبیت جایگاه خود در جامعه قرار دارد و نگاه بخش بزرگی از مردم به آن از طریق همین رویدادها شکل می‌گیرد. وقتی بازیکنی در زمین رسمی رفتاری خارج از عرف حرفه‌ای نشان می‌دهد ناخواسته تصویری ناپایدار از نظم و بلوغ این ورزش به ذهن مخاطب عمومی القا می‌شود. چنین تصاویری می‌توانند بر جذب اسپانسر، حمایت رسانه‌ها و حتی تصمیم‌گیری مدیران ورزشی تأثیر منفی بگذارند.

از سوی دیگر بازتاب این رفتار در فضای مجازی نشان داد که جامعه هواداری فوتبال زنان تا چه حد حساس و واکنش‌پذیر شده است. بخش زیادی از کاربران از اقدام گرایلی انتقاد کردند و آن را بی‌احترامی به میزبان دانستند در حالی که گروهی دیگر از آن به عنوان ابراز علاقه شخصی یاد کردند. این دوگانگی در برداشت خود بیانگر آن است که فوتبال زنان هنوز در مسیر تعریف هویت فرهنگی مشترک است؛ هویتی که باید میان رقابت سالم و احترام متقابل تعادل برقرار کند.

فاطمه گرایلی بدون شک یکی از بازیکنان مستعد فوتبال ایران است اما استعداد فنی زمانی به ارزش واقعی خود می‌رسد که با بلوغ فکری و درک اجتماعی همراه باشد. بازیکن حرفه‌ای می‌داند که هر حرکت او در زمین پیامی دارد.

فوتبال زنان ایران امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند آموزش رفتار حرفه‌ای است. همان‌طور که بازیکنان در تمرین تاکتیکی و فنی رشد می‌کنند باید در درک اجتماعی و مسئولیت رسانه‌ای نیز رشد کنند. حرفه‌ای‌گری در ورزش فقط در دقایق بازی ساخته نمی‌شود؛ در نحوه‌ی واکنش پس از گل، در مصاحبه‌ی بعد از مسابقه، در احترام به حریف و حتی در نوع سکوت یا کلام بازیکن هم معنا پیدا می‌کند که انتظار می‌رود باشگاه در این زمینه نیز اقدامات لازم را انجام دهند.