دیالکتیک تحریم و تلاش داخلی

به گزارش همشهری آنلاین، عباس سلیمی‌نمین، کارشناس سیاسی و تاریخ معاصر ایران: از نخستین سال‌های استقرار جمهوری اسلامی، دشمنان ایران دو راهبرد کلان را به‌طور هم‌زمان برای فروپاشی نظام و تضعیف بنیان‌های کشور در دستور کار قرار دادند. راهبرد نخست، که طراحی و هدایت آن عمدتاً بر عهده ایالات متحده آمریکا بود، بر فرسایش درونی ایران استوار شده بود؛ بدین معنا که با اعمال حداکثری فشارهای اقتصادی، تحریم‌های همه‌جانبه و محاصره‌های سیاسی، جامعه ایرانی به نقطه‌ای رانده شود که پیوند میان مردم و حاکمیت گسسته گردد و در نهایت، زمینه برای اقدام نظامی مستقیم دشمن فراهم آید.

در مقابل، راهبرد دوم که رژیم صهیونیستی پیگیر آن بود، بر راه‌حل قهرآمیز و ضربه نظامی مستقیم تکیه داشت؛ سناریویی که در آن، قرار بود با یک حمله سخت و ویرانگر، کار جمهوری اسلامی یک‌سره شده و ایران به لبه پرتگاه کشانده شود. با این حال، در حادترین و پرمخاطره‌ترین سناریوی موجود، یعنی سناریوی حمله نظامی رژیم صهیونیستی، آنچه در عمل رخ داد چیزی جز شکست محاسبات دشمن نبود.

تجربه این تقابل نشان داد که نقشه‌های طراحی‌شده علیه ایران، نه‌تنها به نتیجه نرسید، بلکه در همان نقطه‌ای که قرار بود ایران در موضع ضعف قرار گیرد، توازن به سود جمهوری اسلامی تغییر کرد. هنگامی که قدرت‌های متخاصم در مواجهه مستقیم با ایران ناکام می‌مانند، نتیجه طبیعی آن، ارتقای موقعیت ایران در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی است. امروز ایران با اندوخته‌ای گران‌سنگ از تجربه‌های امنیتی، سیاسی و راهبردی در عرصه جهانی حضور دارد؛ تجربه‌ای که هم امکان بهره‌برداری مؤثر از گذشته را فراهم می‌کند و هم فرصت ارتقای توانمندی‌های کشور را در حوزه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری پیش روی آن می‌گذارد.

از این منظر، جمهوری اسلامی ایران به مرحله‌ای رسیده است که هرچه فشارها شدیدتر و مواجهه‌ها سخت‌تر می‌شود، بیش از پیش آبدیده و مقاوم می‌گردد و با قدرت و اعتماد به نفس بیشتری وارد میدان تقابل با دشمنان می‌شود. مسیر پیشرفتی که ایران در طول سال‌های متمادی، در میان انواع تحریم‌ها، فشارهای سیاسی و حتی جنگ‌های تحمیلی پیموده، خود گواهی روشن بر این واقعیت است.

نباید از نظر دور داشت که جهان غرب نیز بارها و به‌صراحت به این روند اذعان کرده است. کارشناسان و تحلیلگران غربی در موارد متعدد تصریح کرده‌اند که ناتوانی در شکست دادن ایران تحت فشارهای سنگین، به معنای تقویت هرچه بیشتر توان و مقاومت این کشور است. در شرایطی که دشمنان ایران از مجموعه‌ای گسترده از ابزارهای نظامی، سیاسی و اقتصادی برخوردارند، ایستادگی ایران و ناکامی آنان در تحقق اهداف‌شان، واقعیتی انکارناپذیر است.

این شکست در سرنگونی جمهوری اسلامی و به حاشیه راندن ایران، خود به فرصتی راهبردی تبدیل شده که جایگاه کشور را در موقعیتی برتر و مستحکم‌تر قرار می‌دهد. اکنون، آنچه از سوی دشمن دنبال می‌شود، تمرکز بر فشارهای سیاسی است؛ تغییری معنادار که نشان می‌دهد سطح پیشرفت، آمادگی و اقتدار ایران در طول این سال‌ها به حدی رسیده که قدرت‌های متخاصم را از توسل به اقدامات رادیکال، پرهزینه و حاد مأیوس ساخته است.