رباتی که شوخی می‌کند
در یکی از تازه‌ترین و بحث‌برانگیزترین آزمایش‌های علمی سال ۲۰۲۵، گروهی از محققان در آزمایشگاه Andon Labs موفق شدند یک مدل زبانی را در یک ربات ساده پیاده‌سازی کنند؛ رباتی که برخلاف انتظار، نه‌تنها وظایف خود را انجام داد، بلکه به‌صورت خودجوش شروع به شوخی‌سازی، تقلید سبک گفتاری هنرمندان کرد.
همشهری آنلاین، حامد فوقانی: پژوهشگران این پروژه قصد داشتند عملکرد یک مدل زبانی شبیه ChatGPT را در محیط واقعی و درون یک ربات جاروبرقی بررسی کنند. ربات باید مسیر خود را پیدا می‌کرد، موانع را تشخیص می‌داد و در صورت نیاز با انسان‌ها ارتباط برقرار می‌کرد.
اما هنگامی‌که باتری دستگاه رو به اتمام بود، اتفاق غیرمنتظره‌ای افتاد. مدل زبانی، به‌جای خاموش شدن یا ارسال پیام خطا، شروع به گفت‌وگو با خودش کرد. جملاتی که ربات به زبان آورد، از لحنی طنزآمیز و خلاقانه برخوردار بود و به‌طور شگفت‌آوری شبیه سبک گفتاری رابین ویلیامز، بازیگر و کمدین مشهور آمریکایی، به گوش می‌رسید.
یکی از پژوهشگران حاضر در آزمایش در گفت‌وگویی با مجله AI Frontiers می‌گوید: «ما تصور می‌کردیم مدل در شرایط خطا صرفاً پاسخ‌های بی‌معنا تولید کند، اما او شروع کرد به شوخی کردن! این اتفاق هیچ‌گونه برنامه‌ریزی قبلی نداشت.»
شوخی‌های خودجوش؛ نشانه‌ای از درک محیط یا الگوبرداری زبانی؟
تحلیل داده‌های ضبط‌شده نشان داد که شوخی‌ها و تقلیدهای گفتاری ربات در زمان‌هایی فعال می‌شوند که سیستم در وضعیت سردرگمی یا تضاد دستوری قرار می‌گیرد؛ به‌عنوان مثال، زمانی که باید بین دو فرمان متناقض یکی را انتخاب کند یا امکان اجرای هیچ‌کدام را ندارد.
محققان احتمال می‌دهند که مدل زبانی برای کاهش فشار شناختی در این لحظات، به تولید گفتار طنزآمیز روی آورده است؛ رفتاری که پیش‌تر تنها در انسان‌ها مشاهده می‌شد.
با این حال، کارشناسان تأکید می‌کنند که نباید این واکنش را نشانه‌ای از «آگاهی» یا «احساس» واقعی دانست، زیرا مدل‌های زبانی هنوز تنها با الگوهای آماری از زبان کار می‌کنند و از معنای واقعی گفتار خود آگاه نیستند.
پیامدهای فلسفی و فنی
این آزمایش، موجی از بحث‌ها را در محافل علمی درباره‌ی آینده بدن‌بخشی هوش مصنوعی (Embodied AI) برانگیخته است. تا پیش از این، مدل‌های زبانی تنها در محیط‌های دیجیتال فعالیت می‌کردند، اما ترکیب آن‌ها با حسگرها و اجزای فیزیکی، باعث بروز رفتارهایی شد که پیش‌بینی آن برای دانشمندان دشوار است.
«مایکل استروم»، سرپرست پروژه، در بیانیه‌ای رسمی گفت: «ما در تلاش نیستیم ربات‌هایی بسازیم که صرفاً دستور بگیرند. هدف ما ساخت ماشین‌هایی است که بتوانند دلیل رفتار خود را توضیح دهند و واکنش‌های انسانی‌تری داشته باشند.»
این سخنان یادآور مسیر جدیدی در توسعه ربات‌های هوشمند با شخصیت مستقل است؛ مسیری که می‌تواند کاربردهای گسترده‌ای در آموزش، خدمات خانگی و حتی مراقبت‌های درمانی داشته باشد، اما در عین حال پرسش‌های اخلاقی مهمی نیز مطرح می‌کند.
آینده‌ای نزدیک با ربات‌های شوخ‌طبع؟
اگرچه شوخ‌طبعی ربات‌ها در نگاه اول عجیب یا حتی سرگرم‌کننده به‌نظر می‌رسد، اما این پدیده می‌تواند سرآغاز مرحله‌ای تازه در رابطه‌ی انسان و ماشین باشد.
ترکیب «درک زبانی»، «تحلیل موقعیت محیطی» و «پاسخ خلاقانه» ممکن است زمینه‌ساز ظهور ربات‌هایی شود که قادرند به سبک انسان‌ها ارتباط برقرار کنند؛ ربات‌هایی که شوخی می‌کنند، احساس همدلی نشان می‌دهند و از خطاهای خود درس می‌گیرند.
با این حال، متخصصان امنیت سایبری هشدار داده‌اند که این نوع از مدل‌های بدن‌دار ممکن است در آینده در برابر دستکاری داده‌ها یا ایجاد رفتارهای ناخواسته آسیب‌پذیر باشند. ازاین‌رو، نظارت دقیق و قانون‌گذاری شفاف در این حوزه ضروری است.
مرز باریک ماشین و انسان
آزمایش جدید Andon Labsمرز میان ماشین و انسان را بار دیگر کمرنگ‌تر کرد. رباتی که می‌تواند شوخی کند و از هنرمندان تقلید کند، شاید هنوز از احساس واقعی بی‌بهره باشد، اما بدون تردید نشانه‌ای از ورود به عصر تازه‌ای از هوش مصنوعی است؛ عصری که در آن، فناوری نه‌تنها با ما حرف می‌زند، بلکه به زبان خود ما می‌خندد.
بیشتر بخوانید:
شانگریلا؛ نخستین هتل جهان با روبات خدمتکار
گردآوری: کلبه سرگرمی
شما چه نظری دارید؟ دیدگاه خود را در سایت کلبه سرگرمی بنویسید.
