غلامحسین مصاحب به بخارا آمد
یکصد و هفتاد و یکمین شماره بخارا (آذر و دی ۱۴۰۴) با تصویری از غلامحسین مصاحب در دسترس دوستداران و علاقهمندان تاریخ و فرهنگ قرار گرفت.
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، ایبنا نوشت: یکصد و هفتاد و یکمین شماره بخارا (آذر و دی ۱۴۰۴) با تصویری از غلامحسین مصاحب در دسترس دوستداران و علاقهمندان تاریخ و فرهنگ قرار گرفت.
در بخش «ایرانِ ما» انتخاب یا انفعال؟ نوشته ژاله آموزگار، «سعدیپژوهی» پرتو قرآن در کلمات سعدی (۲۲) نوشته سیدمصطفی محقق داماد، «ایران باستان» تالیف اگزیستانسیالیزم و مانویت نوشته نصرالله پورجوادی، «شاهنامهپژوهی» تأیید ضبط «کاس: خوک» در نسخهای متأخر از شاهنامه تالیف سجّاد آیدنلو، «کوتهگویه» (۲۷) نوشته بهاءالدّین خرّمشاهی، «مسائل امروز» ایران، مقاومت، و طرح صهیونی برای سلطه بر غرب آسیا نوشته محمود امیدسالار، «تاریخ عباسیان» ملاحظاتی در باب انقلاب عباسی (بخش پایانی) تالیف رضا رضازاده لنگرودی، «آویزهها» تالیف میلاد عظیمی، «تاریخ مشروطیت» علی مسیو تالیف رحیم رئیسنیا، «فرهنگ» در متن و حاشیه فرهنگ نوشته عبدالحسین آذرنگ در این شماره از بخارا آمده است.
ژاله آموزگار: زبان فارسی بیانگر اندیشه بود
ژاله آموزگار در نوشته خود به زبان فارسی اشاره کرده و چنین نوشته است: من زبان فارسی، زبان رسمی ایران را که محکم و استوار از تهاجم فراوان و پرقدرت اقوامی که فرهنگ و زبان و باورهای مختلفی داشتند، جان سالم به در برده است و همچنان پای برجای مانده است، دوست دارم. این یورشها به راحتی میتوانستند زبان ما را از ما بگیرند ولی خوشبختانه این زبان نهتنها محو نشد بلکه به آرامی و بدون اعمال هیچ خشونتی تنها در سایه فرهنگ ریشهدار و نوشتههای پرمحتوایش توانست قلمروهای گستردهای را به خود اختصاص دهد. چرا؟ چون این زبان تنها زبان محاوره نبود، بیانگر اندیشه بود و از این رو زوال را نپذیرفت. اجداد این زبان با سرودهای پرعمق اوستا بر زبانها جاری شد. با خط میخی بر سنگنوشتهها نقش بست و راوی تاریخ ما شد.
رحیم رئیسنیا: علی مسیو و لقبی که به آن شهرت یافت
رحیم رئیسنیا در نوشتار خود به علی مسیو اشاره کرده و دلیل شهرت یافتن وی به مسیو را چنین گزارش کرده است: علی مسیو از رهبران انقلاب مشروطیت در آذربایجان بود. وی احیاناً در حدود ۱۲۸۴ در یک خانواده تجارتپیشه در شهر تبریز به دنیا آمد. خود او به این پرسش علیالحسینی نامی که «سبب تسمیه» تان به «مسیو» چیست؟ چنین پاسخ داده است: وقتی از میرزاابوالحسن حکیم درس فیزیولوژی میخواندیم، در میان شاگردان تنها من چند کلمه فرانسه میدانستم. رفقا از من ترجمه لغت آقا را در زبان فرانسه پرسیدند، و من جواب دادم که مسیو است. از آن وقت در میان احباب اشتهار یافتم به مسیو، و بعد این لقب در میان سایر مردم نیز منتشر شد.
سجاد آیدنلو: همنشینی «کاس: خوک» با پلنگ و شیر و گرگ
سجاد آیدنلو نیز به واژه «کاس: خوک» اشاره میکند و میگوید: شاید غیر از غرابت لغت «کاس» این موضوع در گذشته برای کاتبان بعضی نسخ شاهنامه نیز مطرح بوده است که آن را حذف و واژه آشنای «گرگ» را جایگزین کردهاند. در پاسخ به این سوال مقدر باید گفت که چون گذشتگان «خوک نر» را معادل «گراز» میدانستند و این جانور با دندانهای خود زیانکار و آسیبرسان بود، در برخی متون «خوک» را نیز از «ددان» و «درندگان» و همسان گرگ و خرس و شیر و پلنگ آوردهاند. برای نمونه: «و از ددان گرگ و سگ و خرس و کفتار و خوک و هر چه گزنده و درنده است» و «آن بیشه پر است از انواع جانوران از شیر و پلنگ و خرس و خوک و انواع جانوران درنده» بنابراین در بیت شاهنامه نیز همنشینی «کاس: خوک» با پلنگ و شیر و گرگ و در رده درندگان درست و این ضبط دشوار و کهن اصلی است.
در بخش یادنامه دکتر غلامحسین مصاحب نیز مقالههایی با عناوین سالشمار زندگی و آثار دکتر غلامحسین مصاحب نوشته صادق حجتی، غلامحسین مصاحب نوشته ایرج افشار، یادی از غلامحسین مصاحب نوشته نجف دریابندری، در صحبتِ مصاحب تالیف محمدرضا شفیعی کدکنی، خاطراتی از غلامحسین مصاحب تالیف دکتر هوشنگ دولتآبادی، غلامحسین مصاحب: آموزگارِ روشمندی نوشته داریوش آشوری، دایرهالمعارف فارسی، میراثی ماندگار نوشته کامران فانی، غلامحسین مصاحب، دانشنامهنگارِ پیشاهنگ تالیف عبدالحسین آذرنگ، شخصیتی دستنیافتنی نوشته عینالله پاشا، پدرم، غلامحسین مصاحب تالیف ترانه مصاحب، مصاحب، روزنامهنگاری و میانپرده سیاستپیشگی تالیف صادق حجتی و دیباچه «دایرهالمعارف فارسی» نوشته غلامحسین مصاحب را میخوانیم.
ایرج افشار: چشمش در عیبگیری همچون عقاب بود
ایرج افشار مصاحب را این چنین معرفی کرده است: مصاحب پس از شهریور ۲۰ در دو سه مقام و منصب اداری اشتغال پیدا کرد اما آن مناصب را شغل شاغل ندانست و به جد نگرفت. به دنبال مناصب دنیایی نمیرفت. در اوایل آن دوران به مسائل اجتماعی و سیاسی هم گوشه چشمی انداخت و به طور مثال یکی دو رساله در انتقاد سیاسی و اجتماعی منتشر کرد اما زود از پرداختن به مسائل اجتماعی منصرف و یکسره به کارهای علمی مشغول شد. هر چه روزگار بر او دراز میشد چهرهای فرهنگیتر مییافت. کتابخوان بود و فریفته فرهنگ. به ادبیات فارسی عشق میورزید. کتابهای ادبی قدیم را میخواند و لذت میبرد. اما کتاب ناپسند و بد او را میآزرد و در انتفاد از چنین کتاب و نوشتهها بیپروا بود. چشمش در عیبگیری همچون عقابی بود که از فراز قلل جبال کوچکترین پرنده را در تک دره مییابد و او را میگیرد و میدرد. زبانش در بیان معایب و نقایص کتاب سخت تند و ناآرام بود.
حکایتهای باستانی نوشته رسول رئیسجعفری، گل و گیاه در ادبیات فارسی گل و گیاه در اشعار نیما یوشیج نوشته بهرام گرامی، در بخش زبان فارسی نقش قصیده خسروانی در شکوفایی زبان پارسی دری تالیف محمود فتوحی رودمعجنی در بخش شعر معاصر عرب «آسمان کنون همان مرگ است» نوشته أدونیس با ترجمه حبیبالله عباسی، در بخش تاریخ معاصر خلق یک افسانه: اولتیماتوم ترومن به استالین در بحران آذربایجان نوشته جیمز آ. تورپ با ترجمه شفق سعد، در بخش عرفان آفتی نبوَد بتر از ناشناخت نوشته ابوذر ابراهیمی ترکمان، در بخش ادبیات معاصر سه ضلع مثلث خراسان بزرگ نوشته آزیتا همدانی، در بخش ادبیات فارسی در جهان غرب شعر فارسی نوشته رالف والدو امرسون تالیف مصطفی حسینی، در بخش جهانبینی در شعر کهن هستیشناسی عطار نوشته محمود درگاهی، در بخش تاجیکستان کتابها و نشریاتی از تاجیکستان نوشته مسعود عرفانیان، در بخش خانه فرهنگ گیلان از عمارت مفخمالسلطنه تا خانه فرهنگ گیلان تالیف ایلمیرا دادور، در بخش بوی جوی مولیان نوشته محسن فرحبر، در بخش پژوهش ادبی تصویر چین در خمسه نظامی گنجوی نوشته بهادر باقری، در بخش از دندان تا داستان نوشته دکتر علیرضا زمانی، در بخش ادبیات جهان «آنها زنانِ خوبی بودند» نوشته آلن روبنس با ترجمه گلنار گلناریان دیگر مقالههای این نشریه را دربردارد.
بخشهای پایانی مجله به معرفی کتاب تقطیر تجربه انسانی نوشته ایرج پارسینژاد، در پیوندِ تاریخ و ادبیات تالیف شبنم کهنچی، عشق در تقاطع نوشته ترانه مسکوب، شاعران در جستجوی جایگاه تالیف سیدمهدی زرقانی، مادر، و خاطرات پنجاه سال زندگی در ایران نوشته نرگس غنیون، چرا سیاست مهم است؟ تالیف سهیلا ایمانخواه و عشق پس از زرتشت نوشته شهاب دهباشی پرداخته شده است.
یاد و یادبود نیز به ناصر تقوایی آبروی سینمای ایران بود نوشته محمدمنصور هاشمی و یادی از سارا ساور سفلی تالیف خسرو یوسفزاده اشاره شده است.
یکصد و هفتاد و یکمین شماره بخارا (آذر و دی ۱۴۰۴) در ۵۴۴ صفحه و قیمت ۵۰۰ هزار تومان با تصویری از غلامحسین مصاحب در دسترس دوستداران و علاقهمندان تاریخ و فرهنگ قرار گرفت.
۵۹۲۴۳
