مستندنگاری از برد شیرهای ایذه | شیر سنگی های گورستان ایذه نماد چه هستند؟

به گزارش همشهری ‌آنلاین گورستان تاریخی شهسوار در روستای کهباد ایذه در استان خوزستان، یکی از محوطه‌های بازمانده از تندیس‌های سنگی است که به‌دست سنگ‌تراشان ایل بختیاری در چهارمحال‌ و بختیاری و شمال خوزستان تراشیده ‌شدند و نمادی از شجاعت و دلاوری بزرگان قوم بودند. سنگ مزار به شکل‌های نمادین، انسانی و حیوانی بیشتر در مناطق عشایرنشین چهارمحال و بختیاری، خوزستان، لرستان و اصفهان مرسوم و استفاده از سنگ مزار به شکل شیر سنگی در ایذه رواج بیشتری داشته‌است. به باور عشایر بختیاری، شیر سنگی بر مزار افرادی نصب می‌شد که منش پهلوانی و روحیه‌ جنگ‌آوری داشت.
تخریب شیر سنگی‌های بختیاری بر اثر فرسایش و همچنین سرقت آن‌ها لزوم حفاظت از این میراث کهن را بیشتر می‌کند.
صادق شیخی، مدیر پایگاه فرهنگی آریاپیر ایذه درباره حفاظت از شیر سنگی‌ها به همشهری می‌گوید: «نخستین اقدام در دست انجام برای ساماندهی گورستان شهسوار ایذه، مستند نگاری شیر سنگی‌هاست. بعد از آن برای بازدید مسیر گردشگران و نورپردازی این محوطه در شب نیز برنامه‌هایی داریم.»
شیخی درباره تخریب شیرسنگی‌ها از سوی افراد سودجو می‌گوید: «مدتی شایعه شد که در قسمت سر یا شکم شیر سنگی‌ها گنج پنهان شده است و به دنبال یافتن گنج، شیرسنگی‌ها را تخریب یا سرقت می‌کردند. برای حفاظت فیزیکی از شیرسنگی‌ها لازم است یک نیرو همواره در محل حاضر باشد و این امر با کمک دهیاری به زودی محقق می‌شود. یگان حفاظت فیزیکی نیز لازم است بازدید مستمر از این گورستان داشته باشد.»
شیخی با اشاره به اینکه محصور کردن گورستان شهسوار امکان‌پذیر نیست، ادامه می‌دهد: «مردم محلی به این گورستان رفت و آمد دارند و آخرین قبرها مربوط به حدود ۳ دهه پیش است. مهم‌تر از محصور کردن گورستان، ساماندهی و مستندنگاری شیر سنگی‌هاست. از این طریق تخریب و آسیب رساندن به این میراث کهن کنترل و مهار می‌شود.»
در زبان لری با گویش بختیاری به این مجسمه‌ها، برد شیر می‌گویند. برد شیرها، نماد شجاعت، فروتنی و مردانگی است که همواره از کیاست، فرهنگ و اخلاق خوب انسانی در زاگرس پاسبانی کردند. برد شیرها از پهلو، مزین به نقش شمشیر، اسب، تفنگ و تسبیح هستند و بر گرده آن‌ها، مشخصات متوفی نوشته شد.
شیخی یادآور می‌شود: «با حفظ این گورستان تاریخی برای ثبت جهانی آن قدم برمی‌داریم. ضمن اینکه از لحاظ گردشگری هم رونق می‌گیرد.» گورستان شهسوار، سال ۱۳۷۸، در فهرست آثار ملی ثبت شده‌است.