چرا آمریکا آزمایش‌های هسته‌ایش را متوقف کرده بود؟
زرادخانه هسته‌ای ایالات متحده این روزها دوباره در مرکز توجه قرار گرفته است. ابتدا فیلمی به نام خانه‌ای از دینامیت (A House of Dynamite)، مدت کوتاهی پس از انتشار جهانی‌اش در نتفلیکس در ماه اکتبر، به سرعت به پربیننده‌ترین اثر این پلتفرم تبدیل شد. این فیلم که توسط کاترین بیگلو، فیلم‌ساز برنده اسکار، کارگردانی شده، به خاطر تصویر دلهره‌آورش از نحوه واکنش ارتش و دولت آمریکا به یک حمله هسته‌ای غافلگیرانه، سر و صدای زیادی به پا کرد.
کمی بعد از پخش فیلم، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، گفت که قصد دارد آزمایش‌های هسته‌ای را دوباره آغاز کند؛ این بار نه روی پرده سینما، بلکه در دنیای واقعی. این خبر پس از آزمایش‌های اخیر روسیه با سلاح‌های مجهز به موتور هسته‌ای منتشر شد، اما با این وجود بسیاری را غافلگیر کرد، چرا که آمریکا از سال ۱۹۹۲ تاکنون حتی یک آزمایش هسته‌ای انجام نداده است.
به بیانی دیگر، آمریکا به مدت ۳۳ سال، یعنی در طول پنج دولت متوالی، هیچ آزمایش هسته‌ای انجام نداده؛ این وقفه طولانی پس از دهه‌ها انفجار بمب‌های اتمی بسیار قدرتمند برای سنجش میزان انرژی، شعاع تخریب، اثرات حرارتی و الکترومغناطیسی و آلودگی رادیواکتیو اتفاق افتاد. نخستین آزمایش هسته‌ای در جهان که توسط آمریکا انجام شد، آزمایش معروف ترینیتی بود که در ۱۶ ژوئیه ۱۹۴۵ در نیومکزیکو صورت گرفت. این آزمایش بخشی از پروژه منهتن بود که زیر نظر جی. رابرت اوپنهایمر و ژنرال لسلی گرووز اجرا شد و کمتر از یک ماه بعد، به استفاده از بمب‌های اتمی علیه ژاپن و پایان جنگ جهانی دوم انجامید.
تا امروز، همان دو بمب تنها نمونه‌هایی هستند که در جنگ واقعی به کار رفته‌اند. با این حال، آمریکا و چند کشور دیگر از آن زمان تاکنون هزاران آزمایش هسته‌ای با اهداف علمی و نظامی انجام داده‌اند. آمریکا بیشتر این آزمایش‌ها را در نقاطی انجام می‌داد که از مناطق مسکونی فاصله زیادی داشتند؛ به‌ویژه در جنوب‌غرب آمریکا، جایی که ایالت نوادا در نهایت به بمباران‌شده‌ترین نقطه هسته‌ای روی زمین تبدیل گشت. بسیاری از آزمایش‌های دیگر نیز در اقیانوس آرام، از جمله نزدیک بیکینی آتول، انجام شدند.
بیشتر آزمایش‌های هسته‌ای آمریکا در زیر زمین بودند
پس از پایان جنگ جهانی دوم، آمریکا بین سال‌های ۱۹۴۶ تا ۱۹۴۸ تنها پنج آزمایش هسته‌ای انجام داد. با پیشرفت فناوری و افزایش توان ساخت انبوه سلاح‌های اتمی، در سال ۱۹۵۱ تعداد آزمایش‌ها به ۱۶ مورد رسید. تا زمانی که آمریکا در سال ۱۹۹۲ به‌طور کامل آزمایش‌های هسته‌ای خود را متوقف کرد، در مجموع ۱٬۰۵۴ انفجار هسته‌ای انجام داده بود.
در سال‌های اول، چند آزمایش درست مثل ترینیتی انجام شد؛ بمب اتمی را به برج فلزی با ارتفاع حدود ۳۰ متر می‌بستند و سپس آن را منفجر می‌کردند. در موارد دیگر، بمب‌ها تنها چند متر بالاتر از سطح زمین کار گذاشته می‌شدند. بعضی نیز روی سکوهای شناور در دریا منفجر شده یا آن‌ها را به بالن می‌بستند تا در ارتفاع بالا منفجر شوند. بسیاری از آزمایش‌ها هم با پرتاب بمب از هواپیما و انفجار آن در آسمان صورت گرفت.
در ادامه، آمریکا روش‌های دیگر را نیز امتحان کرد، از جمله انفجارهای زیرآبی و حتی انفجار در مدار پایین زمین، تا ببیند در صورت انفجار یک بمب هسته‌ای در فضا چه اتفاقی می‌افتد. یکی از معروف‌ترین این آزمایش‌ها، استارفیش پرایم بود که در ارتفاع حدود ۴۰۰ کیلومتری بالای اقیانوس آرام انجام شد؛ جالب است بدانیم که ایستگاه فضایی بین‌المللی تقریباً در همین ارتفاع به دور زمین می‌چرخد.
برای کاهش انتشار ذرات رادیواکتیو در جو زمین (که در ادامه متن به آن اشاره می‌شود)، آمریکا تصمیم گرفت آزمایش‌های خود را به زیر زمین منتقل کند. در سال ۱۹۶۳، این کشور با اتحاد جماهیر شوروی پیمان منع جزئی آزمایش‌های هسته‌ای (LTBT) را امضا کرد که انجام هرگونه آزمایش هسته‌ای در سطح زمین را ممنوع می‌ساخت. از آن زمان تا سال ۱۹۹۲، یعنی تقریباً تمام دوران آزمایش‌های هسته‌ای آمریکا، تمامی انفجارها در زیر زمین انجام شدند؛ در مناطقی مانند نوادا، نیومکزیکو، کلرادو، آلاسکا و می‌سی‌سی‌پی.
کمی پس از پایان جنگ سرد، جورج اچ. دبلیو. بوش رئیس‌جمهور وقت آمریکا، دستور توقف موقت آزمایش‌های هسته‌ای را صادر کرد و بیل کلینتون نیز در سال ۱۹۹۶ با امضای پیمان منع جامع آزمایش‌های هسته‌ای (CTBT)، این ممنوعیت را برای همیشه در نظر گرفت. آخرین آزمایش هسته‌ای آمریکا در سال ۱۹۹۲ در نوادا انجام شد.
ذرات رادیواکتیو حاصل از آزمایش‌های هسته‌ای در همه‌جا وجود دارند
افزون بر تلاش برای کاهش تنش میان قدرت‌های هسته‌ای، یکی از دلایل اصلی توقف آزمایش‌های هسته‌ای آمریکا در سال ۱۹۹۲، همان خطری بود که باعث شد از دهه ۱۹۶۰ آزمایش‌ها به زیر زمین منتقل شوند: آلودگی ناشی از ذرات رادیواکتیو.
انفجارهای هسته‌ای ذراتی بسیار ریز و رادیواکتیو آزاد می‌کنند که به ذرات گردوغبار، قطرات آب و سایر مواد معلق در هوا می‌چسبند. «نیمه‌عمر» این ذرات، یعنی زمانی که طول می‌کشد تا خاصیت رادیواکتیو خود را از دست بدهند، می‌تواند از چند روز تا چند دهه متغیر باشد.
ذرات ریزتر آن‌قدر سبک هستند که می‌توانند با باد یا آب از محل آزمایش‌ها کیلومترها دور شوند؛ برخی حتی وارد لایه‌های بالایی جو شده و در سراسر زمین پراکنده می‌گردند. این ذرات می‌توانند از مسیرهای مختلف وارد بدن موجودات زنده شوند. برای نمونه، اگر روی خاک بنشینند، وارد علف‌هایی می‌شوند که از آن خاک رشد می‌کنند، سپس وارد بدن گاوهایی می‌شوند که آن علف را می‌خورند، و در نهایت در شیری که ما می‌نوشیم تجمع پیدا می‌کنند. ذرات رادیواکتیو موجود در آن شیر می‌توانند در غده تیروئید انسان جمع شوند.
تحقیقات گسترده نشان داده که تشعشعات ناشی از این ذرات می‌تواند در بافت‌ها، اندام‌ها و به‌ویژه مغز استخوان رسوخ کنند. از آن‌جا که این ذرات توانایی آسیب‌زدن به DNA را دارند، می‌توانند به‌طور چشمگیری خطر ابتلا به سرطان را در افراد در معرض آن افزایش دهند. تابش‌های باقی‌مانده از صدها آزمایش هسته‌ای قرن بیستم اکنون در سراسر کره زمین قابل ردیابی است. هزاران مورد ابتلا به سرطان به این تشعشعات نسبت داده شده و صدها نفر بر اثر آن جان خود را از دست داده‌اند.
ردپای ذرات رادیواکتیو ناشی از این آزمایش‌ها در بدن ساکنان تمام ایالت‌های قاره‌ای آمریکا یافت شده است. افزون بر این‌که چنین آزمایش‌هایی به‌طور اجتناب‌ناپذیر خطر وقوع جنگ یا حوادث نظامی مرتبط با سلاح‌های هسته‌ای را افزایش می‌دهند، آلودگی رادیواکتیو گسترده یکی از مهم‌ترین دلایلی بود که مقامات آمریکایی در نهایت آزمایش‌های هسته‌ای را بیش از حد خطرناک تشخیص داده و متوقف کردند.
گردآوری: کلبه سرگرمی
شما چه نظری دارید؟ دیدگاه خود را در سایت کلبه سرگرمی بنویسید.
