کشف بنایی ۵۰۰۰ ساله در دامنه زاگرس که راز نخستین تمدن بشری را فاش می‌کند
باستان‌شناسان در دامنه‌های کوه‌های زاگرس در عراق بقایای ساختمانی ۵۰۰۰ ساله را کشف کرده‌اند که از نظر معماری بسیار شاخص و بزرگ به نظر می‌رسد و قدمت آن به دوران اوروک، یعنی عصر شکل‌گیری نخستین شهرهای جهان در ۴هزار تا ۳۱۰۰ سال پیش از میلاد باز می‌گردد.
به گزارش خبرآنلاین، به نقل از زومیت، بنای مذکور احتمالاً بین سال‌های ۳۳۰۰ تا ۳۱۰۰ پیش از میلاد ساخته شده و با توجه به سبک معماری، به نظر می‌رسد کاربری رسمی و عمومی داشته و ممکن است به عنوان مکانی مقدس یا معبد مورد استفاده قرار گرفته باشد.
کاوش‌های اخیر در کانی شای علاوه بر ساختمان مورد بحث، چندین اثر باستانی دیگر را نیز آشکار کرده است. از جمله این آثار می‌توان به مهرهای استوانه‌ای اشاره کرد که نقش مهمی در اداره و قدرت سیاسی آن زمان داشتند. همچنین قطعاتی از آویز طلایی کشف شده که ممکن است نماد نمایش اجتماعی ثروت در جامعه محلی بوده باشد.
به‌گزارش لایوساینس، باستان‌شناسان در همین محوطه نمونه‌هایی از تزئینات مخروطی‌شکل را نیز پیدا کردند که از خاک‌پخته یا سنگ ساخته شده بودند. نوک این مخروط‌ها در گچ تازه دیوار فرو می‌رفت و سپس سطح صاف آن‌ها رنگ‌آمیزی می‌شد تا الگوهای هندسی مانند مثلث و زیگزاگ روی دیوار شکل بگیرد.
محوطه باستان‌شناسی کانی شای در شمال عراق، حدود ۴۸۰ کیلومتر دورتر از شهر اوروک قرار دارد. پیمودن این فاصله به‌صورت پیاده حدود ۱۵ روز طول می‌کشید.
کشفیات اخیر نشان می‌دهد این منطقه در دوره اوروک مکانی حاشیه‌ای نبوده و بخشی از شبکه فرهنگی و سیاسی گسترده‌ای محسوب می‌شده که سرتاسر بین‌النهرین باستان را دربر می‌گرفته است. پژوهشگران معتقدند کانی شای یکی از مهم‌ترین سایت‌های باستان‌شناسی شرق رود دجله است که توالی سکونت انسانی از عصر برنز اولیه تا هزاره سوم پیش از میلاد را نشان می‌دهد.
باستان‌شناسان از سال ۲۰۱۳ تاکنون در این محوطه باستانی فعالیت دارند و شواهدی از سکونت انسان‌ها از دوره مس-سنگی در حدود ۶۵۰۰ پیش از میلاد تا حدود ۲۵۰۰ پیش از میلاد در این منطقه یافته‌اند.
شهر اوروک، که امروزه با نام وارکا در جنوب عراق شناخته می‌شود، احتمالاً نخستین شهر جهان بوده و تأثیر عمیقی بر تمدن‌های سومری و دیگر جوامع بین‌النهرینی داشته است. مردم اوروک به اختراع خط میخی که شاید نخستین سیستم نوشتاری جهان باشد و هزاران سال در سراسر بین‌النهرین مورد استفاده قرار گرفت، شهرت دارند. آن‌ها همچنین توسعه اعداد نوشتاری را به‌عنوان روشی برای ثبت محصولات کشاورزی آغاز کردند.
اوروک نخستین نمونه‌های سبک معماری زیگورات را نیز ایجاد کرد که بعدها به‌عنوان معابد توسط تمدن‌های بین‌النهرینی مورد استفاده قرار گرفت. علاوه‌براین، در این شهر اولین بار روحانیان با پوشش‌های ویژه و نمادهای دینی متمایز شدند و این امر نشان‌دهنده شکل‌گیری آیین‌های مذهبی سازمان‌یافته در نخستین شهرهای جهان است.
کشف بنای باستانی کانی شای و آثار مرتبط، دیدگاه تازه‌ای درباره شبکه‌های فرهنگی، سیاسی و مذهبی دوران اوروک در شمال بین‌النهرین ارائه می‌دهد و اهمیت این محوطه را در درک تاریخ اولیه سکونت شهری و شکل‌گیری اجتماعات انسانی برجسته می‌کند.
۵۸۵۸
