نظر مقام معظم رهبری درباره ارث حق‌التالیف/ آیا حق تألیف میت به ارث می‌رسد؟
پاسخ رهبر انقلاب به سوالی درباره ارث حق‌التالیف میت را می خوانید.
به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، پاسخ به استفتائات یعنی پاسخ به سؤال‌های شرعی که از مراجع تقلید پرسیده می‌شود. در متن این سوال و جواب‌ها گاهی اصطلاحات و کلماتی تخصصی بکار می‌رود که ممکن است معنای آن‌ها برای خواننده عادی کاملا روشن نباشد بنابراین در پایگاه مبلغ پس از انتشار متن استفتا و فتوا، بازنویسی و توضیح آن به زبان ساده نیز منتشر می‌شود
متن استفتا
سؤال۵: پدر ما وصیت کرده است که ثلث اموالش در راه خاصی مصرف شود؛ آیا حق التألیف کتاب های او هم جزء اموال اوست و باید ثلث آن نیز محاسبه شود؟ و آیا باید ثلث حق التألیفِ هر بار تجدید چاپ را نیز محاسبه کنیم؟
جواب: اصل حق التألیف، جزء ترکۀ مالی میت است و باید حق التألیف قیمت گذاری شده و با توجه به آن، ثلث محاسبه شود و طبق وصیت عمل گردد، پس از انجام این کار، حق التألیف چاپ های جدید مشمول وصیت نیست و متعلق به ورثه است اما اگر این کار انجام نشده است، وصیت کننده در حق التألیف چاپ های جدید نیز شریک است و باید ثلث آن مطابق وصیت هزینه شود
پرسش
پدر ما وصیت کرده است که یک‌سوم از دارایی‌اش (یعنی ثلث) در کار خاصی که خودش تعیین کرده، خرج شود.
او چند کتاب هم نوشته بود و از آن‌ها حق تألیف می‌گرفت.
می‌خواهیم بدانیم:
۱. آیا این حق تألیف هم جزو دارایی اوست و باید در حساب ثلث بیاید؟
۲. اگر بعد از فوتش کتاب‌ها دوباره چاپ شوند، آیا باید از درآمد چاپ‌های جدید هم یک‌سوم را طبق وصیت خرج کنیم؟
پاسخ
۱. درباره اصل حق تألیف:
بله، حق تألیف (یعنی مالکیت نویسنده بر اثر خودش و درآمدی که از چاپ و انتشار آن به‌دست می‌آید) جزو اموال پدر است.
پس باید مانند بقیه دارایی‌ها (خانه، زمین، پول و…) قیمت‌گذاری شود.
بعد از قیمت‌گذاری، از مجموع دارایی‌ها یک‌سوم (ثلث) جدا می‌شود و همان‌طور که پدر وصیت کرده، در راه مورد نظر او خرج می‌گردد.
۲. درباره چاپ‌های بعد از فوت:
اگر در زمان تقسیم ارث، ارزش حق تألیف حساب و ثلث آن پرداخت شده باشد،
درآمدی که از چاپ‌های جدید بعد از آن به‌دست می‌آید، دیگر ربطی به وصیت ندارد و تمام آن به ورثه (فرزندان و همسر) می‌رسد.
اما اگر این کار انجام نشده باشد (یعنی هنوز حق تألیف قیمت‌گذاری و ثلث از آن جدا نشده باشد)،
در آن صورت پدر هنوز در این حق تألیف سهم معنوی دارد،
و بنابراین باید از درآمد هر چاپ جدید هم یک‌سوم آن را جدا کرده و طبق وصیت خرج کنید.
مثال برای درک بهتر
فرض کنید پدر شما چند کتاب نوشته بود که از هر چاپ، ده میلیون تومان درآمد داشت.
اگر بعد از فوت او، ورثه در همان ابتدا حق تألیف را مثلاً پنجاه میلیون تومان ارزش‌گذاری کردند و از آن، شانزده میلیون تومان (یعنی یک‌سوم) را طبق وصیت در کار خیر خرج کردند، دیگر بعد از آن، درآمد چاپ‌های جدید متعلق به ورثه است.
اما اگر این کار را انجام ندادند و وصیت پدر هنوز در حق تألیف حساب نشده باشد،
در هر چاپ جدید کتاب، مثلاً اگر ده میلیون درآمد دارد، باید سه‌ونیم میلیون تومان (یک‌سوم) از آن را برای وصیت کنار بگذارند.
بنابراین :
• حق تألیف مثل خانه یا پول، دارایی محسوب می‌شود.
• باید قیمت‌گذاری شود تا وصیت اجرا گردد.
• اگر این کار انجام شد، چاپ‌های بعدی متعلق به ورثه است.
• اگر انجام نشد، باید از درآمد چاپ‌های جدید هم یک‌سوم را برای وصیت خرج کرد.
