سیاستمداری که تنها ۲۷ روز رئیس‌جمهور بود!
کارگردان مجموعه مستند «روایت جمهور» به ارایه توضیحاتی درباره روند ساخت این اثر پرداخت.
محسن کریمیان، کارگردان مجموعه مستند «روایت جمهور»، درباره روند ساخت این اثر به دانشجو گفت: این مستند سفارشی از سوی حوزه هنری بود. هدف آن بود که در ایام انتخابات، مجموعه‌ای تولید شود که روایتگر تاریخ انتخابات در ایران باشد. با توجه به شرایط موجود، طرحی برای ساخت یک مستند سریالی نوشتیم که در هر قسمت به یکی دو دوره از انتخابات کشور بپردازد تا مردم با تاریخ انتخابات و رویدادهای هر دوره آشنا شوند و بدانند در هر مقطع زمانی چه اتفاقاتی افتاده است.
وی درباره علاقه خود به موضوعات تاریخی و ساخت آثار مشابه توضیح داد: پیش از این مستندی درباره جدایی بحرین از ایران ساخته بودم و همچنین کاری درباره فرح پهلوی را آغاز کردم که هنوز به پایان نرسیده است. به‌طور کلی، ساخت مستندهای آرشیوی یکی از علایق جدی من بوده و هست. در این ژانر با تمرکز زیاد کار می‌کنم و تلاش دارم مستندهایی بسازم که از دل آرشیوها و اسناد تصویری شکل می‌گیرند.
کریمیان افزود: البته منظورم از آرشیو صرفاً منابع تاریخی یا قدیمی نیست. امروز حتی موضوعات روز را هم می‌توان با رویکرد آرشیوی روایت کرد. با توجه به توسعه پلتفرم‌های محتوایی در کشور و دسترسی گسترده‌تر به متریال تصویری، دیگر آرشیو در انحصار رسانه‌های خاص نیست و این امکان برای همه فراهم شده که با استفاده از این منابع، مستندهای آرشیوی تولید کنند.
این مستندساز درباره تفاوت مستند «روایت جمهور» با آثار مشابه توضیح داد: نکته اصلی این است که تا امروز هیچ مجموعه‌ای به‌صورت جامع از ابتدای انقلاب تا امروز، تاریخ انتخابات را روایت نکرده بود. در این مستند تلاش کردیم چنین نگاهی جامع وجود داشته باشد. البته محدودیت زمانی باعث شد که نتوانیم با جزئیات زیاد به هر دوره بپردازیم، اما به‌گمانم اثر ما یکی از جامع‌ترین مستندهایی است که تاکنون در این زمینه ساخته شده است. همچنین کوشیدیم از تصاویر و آرشیوهایی استفاده کنیم که پیش‌تر کمتر دیده شده یا اصلاً منتشر نشده بودند.
کریمیان در ادامه گفت: در برخی قسمت‌ها برای نخستین‌بار تصاویری از آرشیوها پخش شد. هر قسمت از مستند حدود ۱۵ دقیقه است و این زمان کوتاه از جهاتی مزیت دارد، چون ممکن است مخاطب حوصله آثار طولانی را نداشته باشد. با همین زمان محدود می‌تواند اطلاعات قابل‌توجهی به‌دست آورد.
وی افزود: ذائقه مخاطبان جوان‌تر هم در نظر گرفته شده است. این نسل معمولاً تمایل به آثار کوتاه‌تر دارد. در نتیجه، بیننده با تماشای هر قسمت از «روایت جمهور» شناخت کلی و جامعی از موضوع پیدا می‌کند. اگر هم در ذهنش پرسشی جزئی شکل بگیرد، می‌تواند برای پاسخ دقیق‌تر به سراغ مستندهای تخصصی دیگر درباره همان موضوع برود. در واقع هدف ما ارائه یک دید کلی و جامع از روند تاریخی انتخابات در ایران بوده است.
کارگردان مجموعه مستند «روایت جمهور» درباره تلاش برای بی‌طرفی در این اثر گفت: به نظر من، بی‌طرفی مطلق در مستندسازی اساساً امکان‌پذیر نیست. هر مستندسازی نسبت به وقایع، تحلیل و نگاه خاص خود را دارد و طبیعی است که از بعضی چیزها خوشش بیاید و آنها را پررنگ‌تر نشان دهد و برخی موضوعات را کمتر برجسته کند.
وی افزود: با این حال، در مجموعه روایت جمهور تلاش کردیم روایت را به‌گونه‌ای تنظیم کنیم که مخاطب بتواند خودش قضاوت کند و برداشت شخصی‌اش را از وقایع داشته باشد. سعی ما این بود که به‌جای ارائه تحلیل شخصی، تاریخ و روابط واقعی را روایت کنیم.
کریمیان با اشاره به چالش‌های تولید این مستند اظهار کرد: طبیعتاً نقدهایی هم وجود دارد، از جمله اینکه چرا برخی موضوعات در مستند مطرح نشده است. بخشی از این مسئله به محدودیت زمانی و بخشی دیگر به محدودیت تولید مربوط می‌شد مثلاً در مواردی نیاز به آرشیو خاصی داشتیم که به آن دسترسی پیدا نکردیم. اما در مجموع، هدف ما این بود که قضاوت نهایی را به عهده مخاطب بگذاریم.
این مستندساز در ادامه درباره جذاب‌ترین بخش‌های پژوهش در روند ساخت «روایت جمهور» گفت: برای من آرشیوهای مربوط به رؤسای جمهور یا نامزدهای ریاست‌جمهوری بسیار جالب بود. بعضی از آنها بخش‌هایی از مستندهای انتخاباتی بودند که در زمان خودشان پخش شده‌اند، اما کمتر با جزئیات موردتوجه قرار گرفته‌اند. مرور دوباره این تصاویر بعد از سال‌ها، امکان تحلیل دقیق‌تری از شخصیت‌ها و شرایط سیاسی آن دوران فراهم می‌کرد.
وی ادامه داد: یکی از نکات جالب برای خودم، آشنایی با جزئیاتی از دوران ریاست‌جمهوری شهید رجایی بود. پیش از ساخت مستند تصورم این بود که دوران مسئولیت ایشان طولانی‌تر بوده، اما هنگام پژوهش متوجه شدم که زمان ریاست‌جمهوری ایشان بسیار کوتاه و در ۲۷ روز بوده است.
کریمیان در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به تأثیر پلتفرم‌های نمایش خانگی مانند فیلیمو و فضای مجازی بر دیده‌شدن مستندها گفت: پلتفرم‌هایی مثل فیلیمو فرصت خوبی برای پخش آثار مستند فراهم کرده‌اند. مستندها معمولاً در تلویزیون کمتر موردتوجه قرار می‌گیرند، مگر در شبکه تخصصی مستند. در شبکه‌های دیگر هم معمولاً اگر کنداکتور شلوغ باشد، پخش مستند در اولویت قرار نمی‌گیرد.
او تأکید کرد: ورود پلتفرم‌ها به عرصه پخش مستند، اتفاق مثبتی است و می‌تواند به رونق سینمای مستند کمک کند. هرچند مخاطبان مستند به‌طور طبیعی کمتر از آثار داستانی هستند، اما مخاطبان این حوزه تخصصی‌تر و وفادارترند و حتی حاضرند برای تماشای مستندهای باکیفیت در پلتفرم‌ها هزینه پرداخت کنند. امیدوارم این روند ادامه پیدا کند و فضای نمایش مستندها روزبه‌روز گسترده‌تر شود.
وی در پایان ضمن تشکر از مخاطبان مجموعه «روایت جمهور» اظهار امیدواری کرد که این اثر بتواند سهمی در بازخوانی منصفانه تاریخ سیاسی معاصر ایران داشته باشد.
گردآوری: کلبه سرگرمی
شما چه نظری دارید؟ دیدگاه خود را در سایت کلبه سرگرمی بنویسید.
