افزایش حقوق معلمان در ۱۴۰۴: رتبهبندی، شکاف درآمدی و تحول جدید فیشهای حقوقی
سال ۱۴۰۴ را باید سال تحول بزرگ در نظام پرداخت حقوق فرهنگیان نامید؛ تحولی که با اجرای کامل رتبهبندی، نه تنها میانگین حقوق معلمان را به شکل قابل توجهی افزایش داده، بلکه شکاف عمیقی بین دریافتیهای مختلف ایجاد کرده است.
در این گزارش به بررسی جزئیات جدیدترین تغییرات در فیش حقوقی معلمان و فرهنگیان میپردازد.
به نقل از سرگرمی روز، بر اساس اعلام وزارت آموزش و پرورش، ساختار حقوق و مزایای فرهنگیان در سال ۱۴۰۴ دستخوش تغییرات اساسی شده است. نظام پرداختی جدید که پیش از این عمدتاً بر پایه سابقه کار و مدرک تحصیلی استوار بود، اکنون با تلفیق عواملی همچون رتبه شغلی، نوع استخدام، منطقه جغرافیایی خدمت و رشته تدریس بازطراحی شده است. برآوردهای رسمی حاکی از آن است که میانگین حقوق معلمان در سال جاری به حدود ۱۹ تا ۲۰ میلیون تومان رسیده، رقمی که نسبت به سال گذشته افزایشی محسوس داشته است. با این حال، نابرابری چشمگیری نیز به وجود آمده به طوری که اختلاف بین پایینترین و بالاترین سطح دریافتی به بیش از ۶ میلیون تومان افزایش یافته است.
ستون فقرات این نظام پرداخت جدید، طرح رتبهبندی معلمان است که بر اساس یک نظام پنجمرحلهای از «آموزگار پایه» تا «استادمعلم» تعیینکننده اصلی سطح حقوق است. ارتقای رتبه بر مبنای افزایش سنوات خدمت، کسب مدارک تحصیلی بالاتر و ارزیابیهای عملکرد صورت میگیرد و ضریب حقوق در هر رتبه بین ۴۵ تا ۹۵ درصد افزایش مییابد. به طور میانگین، معلمان دارای رتبههای «دانشیار معلم» و «استادمعلم» بین ۲ تا ۳ میلیون تومان بیش از سال گذشته دریافت میکنند.
نوع استخدام نیز نقش تعیینکنندهای دارد. معلمان رسمی و پیمانی از مزایای کامل بیمه، رتبهبندی و پاداش بهرهمند هستند، در حالی که نیروهای ماده ۲۸ و حقالتدریس دریافتی پایینتری داشته و از بسیاری از این مزایا محرومند. افزایش حقوق برای این گروه از نیروها به حدود ۱.۲ میلیون تومان محدود شده است. معلمان تازهوارد و نیروهای ماده ۴۸ در ابتدای مسیر شغلی، کمترین حقوق را دارند که پایه پرداختی آنان در سال اول بین ۴.۷ تا ۹.۵ میلیون تومان متغیر است.
منطقه خدمت نیز سهم بسزایی در میزان دریافتی دارد. تدریس در مناطق مرزی، کوهستانی و محروم مشمول دریافت فوقالعاده سختی و بدی آب و هوا میشود که در برخی موارد تا سه میلیون تومان به حقوق پایه اضافه میکند. این بستههای تشویقی میتوانند دریافتی نهایی در این مناطق را تا ۱۸.۵ میلیون تومان افزایش دهند. علاوه بر این، مدرک و رشته تحصیلی نیز مؤثر است؛ معلمان دارای مدارک کارشناسی ارشد و دکتری در رتبههای بالاتر قرار گرفته و معلمان رشتههای مهارتی مانند زبان یا هنرستانها معمولاً حقوق بیشتری دریافت میکنند.
میانگین دریافتی در مقاطع و پستهای مختلف نیز متفاوت گزارش شده است. آموزگاران ابتدایی با دریافتی بین ۱۳ تا ۱۸ میلیون تومان در پایینترین سطح قرار دارند، در حالی که دبیران متوسطه دوم و به ویژه هنرآموزان هنرستانها با دریافتی تا سقف ۲۳ میلیون تومان در صدر جدول هستند. معلمان مدارس استثنایی نیز به دلیل شرایط کاری ویژه، از مزایایی مانند فوقالعاده ویژه و حق سختی کار برخوردارند که دریافتی آنان را بین ۱۶ تا ۲۱ میلیون تومان قرار میدهد و آن را به بالاترین سطح در آموزش عمومی تبدیل کرده است. معاونان مدارس نیز به طور میانگین ۸ تا ۱۵ درصد بیشتر از معلمان همرتبه خود حقوق دریافت میکنند.
این تحولات شامل حال بازنشستگان آموزش و پرورش نیز شده است. یک معلم بازنشسته با مدرک لیسانس و بیش از ۳۰ سال سابقه، ماهانه حدود ۱۸ میلیون تومان دریافت میکند و پاداش پایان خدمت در برخی موارد به ۴۵۰ میلیون تومان رسیده است. کارشناسان بر این باورند که سال ۱۴۰۴ نقطه عطفی در نظام پرداخت فرهنگیان بوده و اگر روند کنونی تداوم یابد، میتوان انتظار داشت که حقوق معلمان رسمی در سال ۱۴۰۵ از مرز ۲۳ میلیون تومان عبور کند و شکاف حقوقی با نیروهای غیررسمی نیز کاهش یابد.
