زنگ خطر HPV به صدا درآمد!

نرگس خانعلی زاده – ضمیمه خانواده روزنامه اطلاعات| ویروس پاپیلومای انسانی یا همان HPV،  به عنوان یکی از شایع‌ترین عوامل عفونی مقاربتی در جهان شناخته می‌شود؛ ویروسی که فراتر از عفونت‌های اولیه، می‌تواند خود را در شکل‌گیری ناهنجاری‌های سلولی و در نهایت سرطان‌ها هم نشان بدهد. 

اما آنچه این روزها، جامعه بهداشت و سلامت کشور را نگران کرده است، آمارهایی است که از روند افزایشی نگران‌کننده افراد مبتلا به این ویروس می‌گوید؛ آنقدر که مسئولان وزارت بهداشت، از تصمیم‌شان برای اضافه شدن واکسن مقابله با ویروس HPV در سبد واکسیناسیون کشوری در روزهای پیش رو می‌گویند! 

آمارهای افراد مبتلا به ویروس HPV، آمار دقیقی نیست! ویروسی که از طریق رابطه جنسی محافظت‌نشده منتقل می‌شود و اتفاقا به دلیل همین مسائل فرهنگی است که مطالعات  دقیقی از این ویروس و این بیماری، در سطح دبیرستان‌ها انجام نمی‌شود؛ بنابراین آمارهای افراد مبتلا، صرفا بر اساس داده‌های آزمایشگاهی و افرادی است که خودشان برای آزمایش مراجعه کرده‌اند؛ آمار ناقصی که البته به همین اندازه هم، خودش گویای رشد نمودار افراد مبتلا است.

 از طرف دیگر، ویزیت‌های متخصصان هم در ماه‌ها و سال‌های اخیر، نتایج خوشایندی نداشته است؛ نتایجی که از افزایش موارد افراد مبتلا به ویروس HPV می‌گوید. در واقع با وجود اینکه مطالعات اپیدمیولوژی جامع در جمعیت عمومی یک کشور، از نظر فرهنگی، اقدام سخت و دشواری است اما مشاهدات روزانه متخصصان نشان‌دهنده افزایش موارد ابتلا به زگیل‌های تناسلی و سایر عوارض این ویروس است.

آنقدر که بر اساس تخمین‌ها ۲.۸٪ از زنان ایرانی، حامل سویه‌های پرخطر ویروس HPV هستند. اینطور که معلوم است، مطالعاتی که در ایران انجام شده در جمعیت‎های خاص مانند افراد زندانی در زندان‌ها است اما براساس مشاهده‌های متخصصانی همچون اورولوژی، پوست، عفونی و زنان که ویزیت‎های روزانه دارند، میزان ابتلا به این ویروس در بین افراد جامعه بیشتراز هر وقت دیگر شده است. مشاهداتی که خبر از یک زنگ هشدار جدی، برای به خطر افتادن سلامت عمومی جامعه می‌دهد!

و بالاخره واکسن

با چنین اوصافی، احتمال وقوع یک بحران بهداشتی در کشور، اصلا احتمال بعیدی نیست؛ بحرانی که ممکن است پانزده یا بیست سال بعد، به شکل سرطان‌های ناشی از ویروس HPV بروز پیدا کند! به گفته متخصصان عفونی، فاصله‌ زمانی طولانی و زیادی، بین ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی و عفونت اولیه و ظهور و بروز سرطان‌های وابسته به HPV وجود دارد. یعنی اگر از همین امروز، اقدامات پیشگیرانه‌ای نظیر واکسن و … انجام ندهیم، ممکن است سال‌ها بعد، با انفجار مبتلایان به این ویروس و بروز شکل شدید بیماری، روبرو شویم. 

شاید برای همین است که به گفته معاون فنی مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، نیاز به واکسیناسیون HPV در کمیته ایمن‎سازی کشوری مطرح شده است و این احتمال وجود دارد که تا یک الی دو سال آینده واکسن HPV به سبد واکسیناسیون کشوری وارد شود. واکسنی که می‌تواند از بحران احتمالی سال‌های آینده، بکاهد!

البته که به گفته مسئولان وزارت بهداشت، متاسفانه مخالفت‎هایی هم برای ورود این واکسن به سبد واکسیناسیون وجود دارد؛ مخالفت از سمت گروه‎هایی از جامعه که معتقدند این اقدام باعث افزایش بی‎بند و باری در تماس جنسی در جامعه می‌شود:« اما ما نمی‎توانیم به علت این تفکرات، مردم را از واکسیناسیون محروم کنیم.  امروز اگر شاهد افزایش بروز زگیل‎های تناسلی هستیم، صدای سرطان‎ این ویروس حدود ۲۰ سال دیگر در خواهد آمد. به زبان ساده‎تر اگر امروز پنهان کاری کنیم، ۲۰ سال دیگر با طغیان سرطان‎ها روبه رو می‎شویم.»

پیشگیری‌های بهتر از درمان

حالا دیگر ضرورت پیشگیری و مراقبت از ابتلا به این ویروس، موضوعی بدیهی و روشن به نظر می‌رسد. برای همین است که نیاز به یک همت جمعی وجود دارد تا بتوانیم مانع بروز اپیدمی گسترده‌ای از افراد مبتلا با شکل شدیدی از عوارض ناشی از آن، در دهه‌های آینده بشویم. 

اغراق نیست اگر بگوییم که گسترش دسترسی به سبد واکسیناسیون، رایگان‌سازی واکسن و تأمین مقدار کافی آن توسط متولیان بهداشت، ابتدایی‌ترین قدم برای رسیدن به این هدف است.  از طرف دیگر، متولیان آموزش در سراسر کشور، از شهرداری و آموزش و پرورش، تا دانشگاه‌ها و… باید بتوانند بر آموزش و از آن مهمتر، فرهنگ‌سازی مقابله با شبهات فرهنگی درباره این بیماری و راه‌های پیشگیری از آن، فعالیت کنند. در واقع چه بهتر که شفاف‌سازی علمی برای رد کردن استدلال‌های غیرمحکمه‌پسند مخالفان، به سمتی برود که بر روی پیشگیری از سرطان و سلامت عمومی کشور متمرکز شود، نه صرفاً مسائل جنسی!

واقعیت این است که اضافه شدن واکسن HPV به برنامه ملی واکسیناسیون، نه تنها یک اقدام بهداشتی، بلکه یک ضرورت برای جلوگیری از افزایش سرطان‌های وابسته به این ویروس در دهه‌های آینده است. برنامه‌ای که طبیعتا موفقیتش، نیاز به حمایت قوی متولیان بهداشت و البته شفاف‌سازی علمی جامعه دارد.