کدام مشاغل بیشترین مصرف مواد مخدر را دارند؟

مصرف مواد مخدر در ایران امروز تنها یک مسئله فردی یا اخلاقی نیست، بلکه به شکلی عمیق با ساختارهای کار، فقر و فشار معیشتی گره خورده است. در بسیاری از مشاغل سخت و کم‌درآمد مانند کارگران فصلی، رانندگان بین‌شهری، کارگران ساختمانی و کارگران مناطق صنعتی، استفاده از مواد نه برای تفریح بلکه برای تحمل ساعات طولانی کار و فرسایش جسمی رواج یافته است.

آمارها نشان می‌دهد که سهم طبقات فرودست از جمعیت مصرف‌کنندگان مواد به شکل قابل توجهی افزایش یافته و در برخی محیط‌های کاری، مواد به بخشی از «فرهنگ کار» تبدیل شده است.

به گزارش شرق، برآوردها حاکی از آن است که در محیط‌های صنعتی‌ حدود ۲۲ درصد از کارگران و در مشاغل حمل‌ونقل و فصلی بیش از ۳۰ درصد درگیر نوعی مصرف مواد هستند و براساس پژوهش‌های انجام‌شده (RSA: 1396,1386,1383,1376) انتظار می‌رود سهم طبقه فرودست در جمعیت مصرف‌کنندگان مواد هم‌اکنون از ۴۰ درصد نیز گذشته باشد.

در نواحی صنعتی مانند عسلویه، گل‌گهر، معادن کرمان و بنادر جنوبی، مواد مخدر بخشی از «فرهنگ کار» شده است. در این محیط‌ها، کارگران با دستمزد پایین، بیمه‌ ناپایدار و ساعت‌های طولانی کار، از مواد برای ادامه حیات کاری استفاده می‌کنند. تریاک و شیشه، ابزار بقا در شرایطی هستند که بدن انسان دیگر تاب نمی‌آورد.

در سطح جهانی نیز الگوی مشابهی دیده می‌شود. در معادن میانمار، کارگران برای بیداری شبانه از مت‌آمفتامین موسوم به «یابا» استفاده می‌کنند. در نیجریه، ترامادول میان کارگران کارخانه‌ها رواج دارد و در ایالات متحده‌ بحران اوپیوئیدها میلیون‌ها کارگر و کشاورز را به مسکن‌های صنعتی وابسته کرده است.

در همه این نمونه‌ها، مواد مخدر نه برای لذت بلکه برای بقا مصرف می‌شوند. به این‌ ترتیب، اعتیاد را باید نوعی استراتژی ناگزیر بدن کارگر دانست؛ پاسخی به فشار کار، فقر و بی‌ثباتی. بدن معتاد، بدنِ استثمارشده‌ای است که می‌کوشد خود را در مدار تولید نگه دارد.